UTRECHT - Tetteretét! Een Romeinse heraut in rode kledij, met glimmende koperen platen op zijn romp en schenen, blaast op de bazuin. Hij kondigt de opening aan van het tijdelijke archeologiemuseum in Leidsche Rijn, de enorme Vinex-wijk bij Utrecht. Burgemeester Brouwer-Korf van Utrecht onthulde daar donderdag een spectaculaire Romeinse vondst: een rijkversierd messing vizier uit de tweede eeuw na Christus.plattekst (u15,1,0(Fototoestellen flitsen aanhoudend als Brouwer de doos met het Romeinse vizier opent. Maar eerst krijgt ze witte handschoenen aan. „De Romeinen waren geen mensen die je zonder handschoenen kon beetpakken. Hun spullen ook niet”, grapt ze.

Gemeentearcheoloog Erik Graafstal kreeg kippenvel van de vondst, omdat hij zoiets nooit eerder tegenkwam. „Het motief erop is uniek in de wereld.” Op het vizier staat de buste van Cybele, een mystieke godin uit de Griekse wereld. Ze houdt voor haar borst een schaal met vruchten. Daarnaast staan een leeuw, een everzwijn en een panter, symbolen van de ongetemde natuur.

Volgens de archeoloog moet het pronkstuk gemaakt zijn door een topatelier. „De verfijndheid van het reliëf geeft aan dat het vizier behoort tot het hoogste niveau van Romeinse kunst. De eigenaar was een hoge, rijke officier.” Graafstal vindt het opmerkelijk dat het kunststuk opzettelijk lijkt te zijn dubbelgevouwen. Bovendien werd het in een schone put gevonden. „Dit kan erop wijzen dat de drager het aan het eind van zijn carrière als offer heeft gewijd aan Cybele.

Archeoloog Annemarie Luksen was er vlakbij toen het vizier werd gevonden. „We waren een waterkuil aan het afwerken waarbij de klei aan de kant werd geschept. Eerst dachten we dat het een geitenschedel was en we gooiden het achteloos aan de kant. Later zagen we iets blinken. Toen kwam dit te voorschijn. De archeologe wordt weer lyrisch als ze het verhaal vertelt. „De vondst is van onschatbare waarde, maar dat is niet in geld uit te drukken. Het gaat ons om de persoon achter dat vizier. Heel bijzonder om te weten waarom hij zijn gezichtsbescherming in een put heeft gegooid.”

Om te laten zien hoe het masker er ooit uitzag, besloten de archeologen een replica te maken. Dat bleek niet mee te vallen. Een poging om het met behulp van moderne computertechnieken te doen, mislukte. Conservator Jo Kempkens van atelier Restaura kreeg het handmatig wel voor elkaar. Hij maakte een siliconenmal die hij in een koperbad legde. Door daar stroomstoten door te sturen, kwam er een koperlaagje in de mal. Ook Kempkens kreeg echter met een tegenvaller te maken. „Het is een langdurig proces. Ik haalde helaas de replica te vroeg uit het bad, waardoor het hoofd van de vrouw brak. Toen kon ik overnieuw beginnen.”

Vroeger lag er aan de Oude Rijn een Romeins grensfort. In deze omgeving zijn de laatste jaren meer opgravingen gedaan, zoals twee Romeinse schepen, die 30.000 belangstellenden trokken. Het tijdelijke archeologiemuseum is gevestigd in restaurant De Hoge Weide en is komend weekend te bezichtigen. Naast het vizier zijn er ook een Romeinse eg, een palingfuik en andere gebruiksvoorwerpen te zien.