Zeeuws-Vlaanderen is mooi: verborgen kreken, oude smokkelpaden, karakteristieke boerderijen, sfeervolle polderdijkjes en uitgestrekte stranden. Het woelige verleden is nog tastbaar in het landschap aanwezig. Dijken, kreken en vestingwerken herinneren aan de strijd tegen de zee. Geen wonder dat menig toerist het Nederlandse deel van Vlaanderen weet te vinden.

Daarbij komt nog dat het nuchtere Zeeuwse karakter aan „de overkant” verbonden lijkt te zijn met de gemoedelijke levensinstelling van de zuiderburen. Het levert een aardig product op. Gekscherend worden ze wel reserve-Belgen genoemd. Je merkt het. De mensen zijn er vriendelijk, hartelijk en een tikkeltje nieuwsgierig.

Het is ook te zien aan het kerkgebouw van de oud gereformeerden. Het zondagse onderkomen is opgetrokken uit Belgisch aandoende bakstenen. Het maakt een gemoedelijke indruk. Veel mensen kunnen er niet in. Met honderd kerkgangers zit je krap. Niet dat dit zo vaak voorkomt. Op zondag bezoeken zo’n vijftig mensen de kerkdiensten. Vroeger waren het er meer, maar steeds meer leden verhuizen.

Sinds 1957 staat het kerkje op deze plek, aan de doorgaande weg in Oostburg. Achter de kerk doen toeristen hun boodschappen. Albert Heijn en C1000 zitten gebroederlijk naast elkaar. Grote spandoeken maken duidelijk dat beide ook op zondag hun waren te koop aanbieden.

Echt veel oude gebouwen zie je niet in Oostburg. Tijdens de bevrijding van Zeeuws-Vlaanderen is er door de geallieerden flink gebombardeerd. Men dacht dat de Duitsers zich nog in de dorpen schuilhielden. Dat bleek niet het geval. Burgers werden het slachtoffer. Meer dan 240 Oostburgers kwamen om het leven. Op 37 huizen na waren alle gebouwen in Oostburg onherstelbaar beschadigd of verwoest. Ook de hervormde Dorpskerk moest eraan geloven. Het onderkomen van de oud gerefomeerden liep forse schade op.

Wonder boven wonder was er geen enkel lid van de oud gereformeerde gemeente omgekomen. De eerste en tot nu toe enige predikant van de gemeente diende de Zeeuws-Vlaamse kudde sinds 1940. De gemeente zelf is gesticht in 1922. Visboer Fieret uit Scheveningen verhuisde naar Zeeuws-Vlaanderen en stichtte de gemeente, omdat er toen „niets van de waarheid in Oostburg werd gevonden.”

De oud gereformeerde voorganger De Gruijter overleed in 1963. Het begin van een vacante periode die tot op heden voortduurt. „De gemeente is klein. Menselijkerwijs gesproken is het dus niet waarschijnlijk dat we nog een eigen predikant zullen krijgen. Toch mogen we niet klagen”, aldus ouderling M. W. van Dijke. „Als we een dominee nodig hebben, komt er altijd wel een. We worden niet vergeten. Ds. C. Smits had het hier vroeger vaak over preken in het Overjordaanse.”

Van Dijke gaat samen met diaken C. van Hoeve voor in de zondagse erediensten. Al meer dan dertig jaar zit hij in de kerkenraad. Zoon Van Dijke is koster en diens echtgenote houdt het gebouwtje schoon.

Vanbinnen ziet het er eenvoudig en netjes uit. De wanden zijn keurig witgepleisterd. Een grote ventilator houdt het gebouw koel. Tijdens de dienst wordt die een standje lager gezet, „anders gaan de hoeden vliegen.”

In een zijvleugel van het kerkgebouw bevindt zich de consistorie. In het midden van de ruimte staat een tafel. Boven op de nieuwe GBS-Bijbel met kanttekeningen ligt een psalmboekje van Datheen. Aan de andere kant van de tafel staat een lege asbak. Op de kast en aan de muur staan en hangen de portretten van een groot aantal overleden voorgangers van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Het is slechts een selectie. Alleen de predikanten die wel eens in Oostburg voorgingen, kregen een plekje. De foto’s van ds. C. Smits en ds. A. van der Meer zijn inmiddels binnen. Het is alleen nog zoeken naar een geschikt lijstje.

Buiten is het warm. De supermarkten doen goede zaken. Achteloos rijden de toeristen het kerkje voorbij. „Last van vijandschap hebben we hier niet”, zegt ouderling Van Dijke. „De mensen laten elkaar hier met rust. Misschien zit dat ook wel in het karakter van de Zeeuws-Vlaming.”

Dit is het zevende deel in een serie artikelen over kerken en hun omgeving. In deze serie acht portretten van kerkgebouwen die gelegen zijn op bijzondere plaatsen. Volgende week donderdag het laatste deel.