De Fietsersbond huurt deze week een professionele fietsenkraker in om aankomende studenten te wijzen op het gemak waarmee een rijwiel van eigenaar verwisselt. Leiden had dinsdag de primeur tijdens de studentenintroductiemarkt. De campagne ”Houd de Fiets” krijgt een vervolg in Utrecht, Groningen en Enschede.

De acteur, gekleed in een geel-zwart gestreept boevenpak en met een zonnebril op zijn neus, demonstreert met speels gemak dat veel sloten de naam van slot niet waardig zijn. „Een ringslotje? In Wanneperveen kan het misschien nog.” Met één handbeweging trekt hij de uiteinden van de metalen ring uit elkaar.

Iets zwaardere uitvoeringen -„Een chip in een slot zegt niets. Daar kijkt geen mens naar”- zijn met behulp van een hamer en beitel simpel te molesteren. „Eén tik en klaar is Kees. Elk slot heeft een zwakke plek.”

Veel steden kennen een gemeentelijke dienst die verantwoordelijk is voor het verwijderen van verkeerd gestalde fietsen. Wat doet een beetje handige dief? Die trekt een mooi fluoriserend hesje aan, al dan niet voorzien van een passende opdruk en bindt hier en daar een stukje rood-wit lint om door hem begeerde fietsen. „Als je er dan mee wegwandelt, achterwiel omhoog, is er niemand die je daar op aanspreekt.”

Draadsloten zijn populair. „Onthoud één ding: een slot dat niks weegt, is niks.” Zwaardere draadsloten mogen immuun zijn voor zware kniptangen, een simpele knijptang-uit-de-gereedschapkist blijkt veel gevaarlijker. Puzzelen met cijfersloten kost te veel tijd. Die zijn met een fietsstandaard veel gemakkelijker open te krijgen.

Eerstejaarsstudent biologie Mark Smit uit Heemskerk staat erbij en verwondert zich. „Ik had niet in de gaten dat een fiets jatten zo makkelijk gaat.” Hij is wel ervaringsdeskundige. Twee keer werd zijn rijwiel al gestolen, in Heemskerk en in Haarlem. „Die stonden wel op slot, ja.” Hij heeft nu een groot beugelslot. „Ooit gekocht voor 180 gulden. Ik hoop dat die zijn geld waard is.”

Fietsersbond-woordvoerder Elsbeth Klink hoopt dat studenten willen investeren in een goed fietsslot. Alleen al in Leiden worden op jaarbasis 15.000 fietsen gestolen. Landelijk gaat het om 800.000 exemplaren. „Heel vervelend. Vijftig euro is veel geld voor jonge mensen die weinig geld hebben.”

Onderschatting van de neveneffecten ligt op de loer. Klink: „Fietsendiefstal leidt gemakkelijk tot erosie van normen en waarden. Mensen kopen gemakkelijker een gestolen fiets. Voor 10 euro heb je er wel eentje.” Dat op heling een boete staat van 100 tot 400 euro is lang niet iedereen bekend. „Het gebeurt ook dat studenten steeds goedkopere fietsen kopen, stadsbarrels zonder verlichting en met slechte remmen. Dat maakt het er niet veiliger op.”

In de campagne ”Houd de Fiets” bepleit de Fietsersbond meer en betere stallingsmogelijkheden. Klink: „Het mooist zijn de gratis bewaakte fietsenstallingen. Maar zorg, als dat er niet inzit, in ieder geval voor goede straatverlichting en kies zichtlocaties zodat fietsers met hun rijwiel niet langs junks en ander minder prettig publiek hoeven.”

Agent Stefan houdt een oogje in het zeil op de studentenintroductiemarkt. Hij patrouilleert op zijn mountainbike in de stad. Tegen het fenomeen fietsendiefstal loopt de politie dagelijks aan. Zijn tip: „Doe in ieder geval altijd aangifte.”

Op de veelgehoorde opmerking dat dat toch niets helpt, heeft de agent een weerwoord: „Als we het niet weten, kunnen we ook niets doen. Aangifte doen loont vaak wel. Ik heb deze week twee fietsen van de straat geplukt en kon daardoor een fietsendiefstal en een inbraak oplossen.”

De eerstejaarsstudenten zien de kunsten van de ’fietsendief’ lachend aan. Flyers met daarin een kortingsbon voor een goed fietsenslot worden graag aangepakt. „De fiets is mijn enige vervoermiddel in de stad. Ik moet er niet aan denken dat die gejat wordt”, zegt Lisa Vermeer uit Delft. „Al zal ook een goed slot een fietsendief niet tegenhouden, vrees ik.”