De universiteit ontkent dat het initiatief een reactie is op recente maatschappelijke discussies over de oorsprong van het leven. „Dit project is geen reactie op de discussie die er momenteel in bredere kringen plaatsheeft. Het is een project dat allang in de maak is en dat antwoorden zoekt op enkele van de belangrijkste vragen die ooit gesteld zijn”, aldus Harvard-woordvoerder Bernard Colen.

Vooral conservatieve christelijke groeperingen pleiten de laatste tijd voor meer aandacht binnen het Amerikaanse onderwijs voor een alternatief van Darwins evolutietheorie. Aanvankelijk werd daarvoor het zogeheten creationisme naar voren geschoven, dat inmiddels is vervangen door Intelligent Design. Hierbij gaat men ervan uit dat het leven te ingewikkeld is dan dat het zich ontwikkeld zou kunnen hebben door gewone natuurlijke selectie. Hiervoor zou een hogere -eventueel goddelijke- macht nodig zijn geweest.

President Bush mengde zich begin deze maand in de discussie. In een gesprek met enkele journalisten pleitte hij ervoor dat Intelligent Design op scholen onderwezen zou worden. „Het onderwijs moet leerlingen bekendmaken met meer denkwijzen dan alleen de evolutietheorie”, aldus Bush.

Zijn conservatieve Republikeinse partijgenoot senator Rick Santorum vindt dat niet zo’n goed idee. „Ik denk dat het onderwijs zich bij de erkende wetenschap moet houden. Men kan er overigens wel op wijzen dat de evolutietheorie niet alles kan verklaren”, aldus Santorum.

Volgens John West van het Discovery Instituut in Seattle (Washington) is het initiatief van Harvard de „verbluffende bekentenis” dat de evolutietheorie het leven op aarde niet kan verklaren. Het Discovery Instituut pleit voor erkenning van de Intelligent Design-theorie en wil dat deze theorie op scholen wordt onderwezen.

Hoogleraar chemie David Liu van Harvard (Cambridge, Massachusetts) pleit ervoor de discussie wetenschappelijk te houden. „Ik denk dat wij de belangrijkste vragen waarmee dit project zich gaat bezighouden kunnen terugbrengen tot eenvoudige processen die hier op aarde lang geleden hebben plaatsgehad, waarschijnlijk zonder goddelijke inmenging”, aldus Liu.

Het Harvard-project wordt volgens Bernard Colen een samenwerking van verschillende disciplines. „Biologen, chemici en astronomen zullen onder meer met elkaar samenwerken”, aldus Colen.

Reacties uit de wetenschappelijke wereld waren positief. „Het is bijzonder lovenswaardig dat een instituut als Harvard zich op dit complexe terrein stort. Ook als wij niet alle antwoorden vinden, kan dit soort onderzoek veel opleveren dat andere wetenschappers de komende jaren weer verder vooruit kan helpen”, meent professor Steven Benner van de universiteit van Florida (Tallahassee, Florida).

Benner is een van ’s werelds belangrijkste chemici die zich met de oorsprong van het leven bezighouden.