In een eerste reactie op zijn verkiezing hamerde Weisglas, in navolging van voorgangster Van Nieuwenhoven, op de noodzaak van korte, bondige debatten. Verder wil hij de stem van de straat beter in de volksvertegenwoordiging door laten klinken. „De Kamer moet een betere reflectie zijn van het debat buiten het parlement.”

Leek Weisglas dinsdagmorgen met gemak op de overwinning af te koersen, letterlijk te elfder ure veranderde het scenario, toen Jorritsma alsnog een sollicitatiebrief bij het presidium van de Kamer indiende. De demissionaire bewindsvrouw had eerder aangegeven dat zij alleen een greep zou doen naar het voorzitterschap als van tevoren vast zou staan dat zij het waarschijnlijk zou worden.

Zó voorgekookt was de verkiezing van de kamervoorzitter echter niet, bleek ’s middags. In een geheime, schriftelijke stemming kozen de volksvertegenwoordigers in één, overtuigende stemronde Weisglas tot hun voorzitter. Alle fractievoorzitters hadden hun kamerleden vrijgelaten in het uitbrengen van hun stem, zij het dat Zalm en Balkenende hun fractie hadden geadviseerd op Jorritsma te stemmen. Een groot deel van de fractieleden negeerde dit advies.

Volgens Jorritsma heeft zij nooit willen zeggen dat zij alleen meedeed als ze zeker was van de overwinning. „Wel wilde ik officieel door mijn fractie gekandideerd worden. Ik wilde niet aan zoiets beginnen als ik zelfs niet op steun van mijn partijgenoten kon rekenen. Daardoor heeft het wat lang geduurd voor ik solliciteerde.”

De wijze waarop de Kamer gisteren haar voorzitter koos, is geheel nieuw. De afgelopen decennia beslisten de grote fracties onderling wie de hamer mocht gaan hanteren. Meestal viel die toe aan de grootste fractie. Dit keer was er voor het eerst een open sollicitatieprocedure, op grond van een door de Kamer zelf opgestelde profielschets.

Dinsdagmiddag kregen de fracties de gelegenheid de drie sollicitanten in het openbaar te ondervragen. Dat gaf LPF-kandidaat Janssen van Raay de kans uitgebreid toe te lichten hoe hij aan het op zijn cv vermelde ”jeneverkruis” was gekomen. Vijfentwintig jaar officier zijn bij de cavalerie vergt nu eenmaal „enkele hectoliters” jonge klare, legde de LPF’er onder veel gelach uit. Janssen van Raay was de enige kandidaat die vanaf de publieke tribune van de Tweede Kamer een warm applaus kreeg.

ChristenUnie en SGP deden niet mee aan het bevragen van de kandidaten. ChristenUnie-woordvoerder Rouvoet: „Wij zien daar de meerwaarde niet van in. Natuurlijk prijzen kandidaten zichzelf als de beste aan. Beter hadden we misschien een proefles kunnen organiseren, waarbij elke kandidaat de Kamer een uurtje voor moet zitten. Wij hadden dan onze gemeenste trucs uit de kast kunnen halen om hen te testen op hun wijze van leidinggeven.”

Rouvoet wees erop dat de rol van een kamervoorzitter in debatten niet overdreven moet worden. „Het is de Kamer zelf die over haar eigen regels gaat.” Een opmerking die door Weisglas grif werd bevestigd.