Een team van onderhandelaars van Defensie en Economische Zaken heeft een jaar de tijd om een zogeheten Memorandum of Understanding (MoU) met de Amerikaanse regering af te spreken over de aanschaf van de Joint Strike Fighter JSF. In dit MoU wordt onder andere vastgelegd hoeveel toestellen Nederland denkt af te nemen en in welke periode.

Parlement en regering hebben vervolgens nog een klein half jaar de tijd om het definitieve aankoopbesluit te nemen. Het MoU moet voor het eind van volgend jaar worden ondertekend om Nederlandse toeleveringsbedrijven in staat te stellen maximaal te profiteren van productiecontracten van de hoofdaannemers.

De Europese concurrentie voor de F35 Joint Strike Fighter wordt in een recente brief van Defensie aan de Tweede Kamer afgeserveerd. De Franse Rafale en de Eurofighter die voor Duitsland, Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk wordt gebouwd, zijn in hun ontwikkeling blijven steken en daardoor geen serieuze optie meer voor de luchtmacht.

De ontwikkeling van de JSF daarentegen vordert gestaag, al heeft ook dit project met tegenslag te kampen. Zo zijn de ontwikkelings- en productiekosten vorig jaar met 11,8 miljard dollar gestegen. De ontwikkelingskosten stegen met 0,9 miljard naar 41,4 miljard en de productiekosten voor 2443 Amerikaanse toestellen met 10,9 miljard naar 210,7 miljard dollar, vooral door problemen met het gewicht van de JSF-variant die verticaal kan landen.

Verder is veel extra geld gaan zitten in maatregelen om te voorkomen dat er gerommeld kan worden aan de geavanceerde technologie aan boord van het toestel. De Amerikanen proberen alles in het werk te stellen om te voorkomen dat hun technologie in verkeerde handen valt.

Door de tegenvallers zijn ook de leveringstermijnen gaan schuiven. De verwachting is nu dat de eerste twintig toestellen voor Nederland pas tussen 2013 en 2015 kunnen worden geleverd, drie jaar later dan gepland.

Voor de luchtmacht wordt het vanaf 2010 passen en meten omdat vanaf die tijd de oudere F16’s geleidelijk aan het eind van hun operationele en economische levensduur komen. Om hoeveel toestellen het gaat kan de luchtmacht niet zeggen. Dat hangt voor een belangrijk deel af van de mate waarin F16’s deelnemen aan toekomstige vredesmissies en crisisbeheersingsoperaties.

Het kostenplaatje verbonden aan de aanschaf van de JSF, ziet er ook voor Nederland tamelijk indrukwekkend uit. Tussen 2007 en 2025 is een bedrag van 4,5 miljard euro begroot om de opvolger van het gevechtsvliegtuig te financieren. De rekensom gaat uit van de aanschaf van 85 F35’s tegen een huidige begrote stuksprijs van circa 45 miljoen dollar.

Tussen 2007 en 2012 heeft Defensie al vast 730 miljoen euro gereserveerd om te kunnen deelnemen aan het testen en evalueren van het nieuwe toestel, de zogeheten productie- en instandhoudingsfase. Inbegrepen in de prijs zijn drie testexemplaren van de JSF die in 2011 moeten worden geleverd. Deze fase gaat in zodra het kabinet met instemming van het parlement het bovengenoemde MoU ondertekent.

Daarnaast loopt nog een investering van 800 miljoen dollar in de ontwikkelingsfase (sdd-fase) van de JSF. Maar dit bedrag moet uiteindelijk weer terugvloeien in de schatkist, deels via bijdragen van de industrie uit de omzet die zij halen uit de deelcontracten met de hoofdaannemers en deels via royalties.

Het doel van deelname aan de sdd-fase is een omzet voor de Nederlandse industrie mogelijk te maken van 10 miljard dollar. Tot nu toe zijn voor ongeveer 400 miljoen aan orders uitgezet bij specialistische bedrijven wat volgens het NIFARP, het platform van de Nederlandse luchtvaartindustrie, uitzicht biedt op een productievolume van 2,3 tot 7,2 miljard dollar.

111301 aug 05