Zwart gat blaast bel in melkwegstelsel
Sterrenkundigen hebben een enorme bel rond een zwart gat ontdekt. De gasbel wordt geblazen door een ’jet’, een straalstroom, afkomstig van het zwarte gat.
Volgens wetenschappers uit Nederland, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten, die daarover in de deze week verschenen editie van het tijdschrift Nature publiceren, betekent de ontdekking dat lang is onderschat hoeveel energie zwarte gaten weer terugpompen in het heelal. Zij slokken dus niet alleen materie op uit hun omgeving.
De bel werd ontdekt in radio-astronomische waarnemingen met de Westerbork Synthese Radio Telescoop (WSRT) van Astron (Stichting Astron0misch Onderzoek Nederland). De waarnemingen richtten zich op de röntgen dubbelster Cygnus X1, waarvan bekend is dat zich daar een zwart gat bevindt. De bel is daarna eveneens aangetroffen in waarnemingen van de Engels-Nederlandse Isaac Newton Telescoop op de Canarische Eilanden.
„We wisten al dat de zwarte gaten in het centrum van andere melkwegstelsels enorme hoeveelheden energie produceren, maar deze vondst bewijst dat iets dergelijks ook plaatsvindt bij de veel kleinere zwarte gaten in onze eigen achtertuin”, aldus E. Gallo van de Universiteit van Amsterdam. „Zelfs nadat een ster is gestorven en een zwart gat is geworden, blijkt deze zijn omgeving via compleet andere mechanismen van energie te kunnen voorzien”.
Volgens de sterrenkundigen heeft de jet die de bel heeft gemaakt, naar schatting meer dan 100.000 keer meer energie dan de zon. Desondanks is deze energiestroom alleen indirect zichtbaar door zijn invloed op het gas dat het zwarte gat omgeeft.