Van de ongeveer 12.000 parochieleden vonden er 8500 die morgen de dood. In totaal stierven er ongeveer 80.000 mensen in Nagasaki, een aantal dat later door stralingsziekten nog aanzienlijk zou toenemen.

Dinsdag is het zestig jaar geleden dat Nagasaki werd getroffen door een atoombom. Ter gelegenheid van deze herdenking werd in de kathedraal een speciale mis opgedragen aan de slachtoffers. Ongeveer 6000 mensen hebben die plechtigheid in het Peace Memorial Park bijgewoond. Er werd een moment van stilte betracht, gevolgd door toespraken van de burgemeester en van premier Junichiro Koizumi.

Her en der vonden kleinere bijeenkomsten plaats waarop eveneens de doden zijn herdacht. Ook stroomden veel toeristen naar het museum voor de A-bom, waar de gruwelijke gevolgen van de aanval te zien zijn. Aan een muur hangt een gebroken klok, de wijzers gestopt op het moment van de explosie. Ernaast hangen veel foto’s van dode en verbrande mensen.

Het museum plaatst de aanval in zijn historische context. Zo is er een chronologisch overzicht van de Japanse militaire avonturen, waaronder het bondgenootschap met nazi-Duitsland. Speciale aandacht wordt besteed aan oproepen voor de afschaffing van kernwapens. Ook is er een replica van Fat Man, de bom van 3,25 meter hoogte en een gewicht van 4,5 ton, waardoor Nagasaki werd verwoest.

Bijna was Nagasaki ontsnapt aan de aanval. Drie dagen nadat de Enola Gay de eerste atoombom op Hiroshima had laten vallen, waarbij bijna 140.000 mensen onmiddellijk de dood vonden, steeg de bommenwerper Bock’s Car op om de tweede bom af te werpen. Het beoogde doelwit was evenwel niet Nagasaki, maar het nabijgelegen Kokura.

Toen de Bock’s Car in het luchtruim boven Kokura was aangekomen, bleek de stad onder een dik pak wolken te liggen. De piloot vloog drie rondjes en zette vervolgens koers naar Nagasaki, dat ook onder een wolkendek verborgen lag. Het toestel had nog maar weinig brandstof en de piloot stond op het punt te keren, toen de wolken openbraken en de stad zichtbaar werd. De Fat Man werd afgeworpen.

Afgezien van de gedenktekens herinnert nog maar weinig aan de aanval in Nagasaki, een stad van 420.000 inwoners die vanwege zijn Chinese wijk en zijn enigszins Europese sfeer tot een toeristische trekpleister is uitgegroeid. Het is een heel verschil met Hiroshima, waar de aanval als het ware voortleeft en vorige week 55.000 mensen de herdenking bijwoonden. „Onze stad wordt altijd overschaduwd door Hiroshima”, zegt Ritsuko Yamasaki, die ijs verkoopt vlak bij de plaats waar de Fat Man insloeg, gemarkeerd door een eenvoudige gedenksteen in een bescheiden en stoffige tuin.

Yamasaki, een inwoonster van Nagasaki, overleefde de aanval doordat zij in een nabijgelegen stad verbleef. „Kijk hier”, zegt zij, wijzend op de gedenksteen. „Toeristen komen hier en vragen: „Waar is het monument?” Hiroshima’s monument is veel groter. Wij hebben net zoiets nodig.”

De 79-jarige Hojun Kubo komt ieder jaar vanuit Midden-Japan naar Nagasaki. „Ik ken niemand die hier is gestorven”, zegt hij. „Maar het was mijn generatie die in die oorlog heeft gevochten. Veel van mijn vrienden zijn in de strijd gesneuveld. Daarom kom ik hier. Het is net of Nagasaki wordt vergeten. Ik wil niet dat dat gebeurt.”