De kans bestaat nu dat de kwestie wordt voorgelegd aan de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties voor economische sancties.

Werknemers van de nucleaire fabriek bij de stad Isfahan openden maandag voor het eerst sinds eind vorig jaar vaten ‘yellow cake’ (ruwe uranium) en voerden dit in de productielijn in. Inspecteurs van de IAEA, de atoomwaakhond van de Verenigde Naties, keken via televisiecamera’s toe. Een betrokken Iraanse kernwetenschapper bekende dat hij tot op het laatste moment had verwacht dat Iran voor de internationale druk zou zwichten. „Nu ben ik heel erg blij".

In Isfahan vinden de eerste stappen naar uraniumverrijking plaats. In een andere fabriek, in de stad Natanz, kan het basismateriaal worden omgezet in verrijkt uranium voor het opwekken van energie of, na verdere behandeling, het produceren van kernwapens.

Iran heeft steeds gezegd dat het uranium alleen licht wil verrijken. De Verenigde Staten en de ’Grote Drie’ van de Europese Unie - Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië - zijn echter doodsbenauwd dat de islamitische republiek in het geheim aan een kernbom werkt.

De Europese landen reageerden maandag „diep bezorgd" op het nieuws. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Douste-Blazy zei dat de stap alleen maar meer twijfels oproept over de ware bedoelingen van Iran. Hij riep de wereld op eensgezind te reageren. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Fischer zei dat de EU er alles aan zal doen om „een negatieve ontwikkeling met rampzalige gevolgen af te wenden". Een Amerikaanse regeringswoordvoerder sprak van een „provocerende stap".

De EU probeert al twee jaar met onderhandelingen Iran op andere gedachten te brengen. De moeizame gesprekken leken eind vorig jaar vruchten af te werpen. Teheran ging in november akkoord met een tijdelijke opschorting van de behandeling van uranium om gespreksronden meer kans te geven.

De afgelopen maanden klaagde de regering steeds meer over de langzame tred van de onderhandelingen met de EU. Teheran verwierp een compromis waarbij Europa economische steun beloofde als Iran een deel van zijn nucleaire ambities zou opgeven.

Het nucleaire complex werd maandag scherp bewaakt. Rond het terrein dat ongeveer 20 kilometer zuidoostelijk van Isfahan ligt, is een groot aantal luchtdoelraketten geplaatst. Er zijn veel patrouilles en het gebied is omgeven met prikkeldraad. In de media wordt veelvuldig gespeculeerd over een mogelijke Israëlische actie tegen de fabriek.

Diplomaten maakten zich maandag al op voor spoedberaad bij de IAEA. Daar zullen de Verenigde Staten, en mogelijk ook de EU, waarschijnlijk proberen de zaak voor economische sancties door te sturen naar de Veiligheidsraad van de VN.

In de Veiligheidsraad zal vervolgens een resolutie worden ingebracht die Iran oproept het nucleaire werk te staken. Daarna liggen eventueel sancties in het verschiet. Of die er ooit komen is echter twijfelachtig. Er is een redelijke kans dat Rusland en China, die economische belangen hebben in Iran, sancties met een veto zullen tegenhouden.

De hardere opstelling van het Iraanse regime blijkt ook uit de benoeming van een nieuwe onderhandelaar voor de nucleaire kwestie. De kersverse Iraanse president Mahmoud Ahmedinejad stelde maandag de ultraconservatief Ali Larijani aan op deze belangrijke post.