Tranen, omhelzingen en gejuich. De emoties lopen vrijdag aan het eind van de ochtend hoog op in de woonkamer van de schamele tussenwoning van FNV-Bondgenoten-bestuurder W. Baltussen aan de Eindhovense Kalmoesstraat. Via de fax maakt de rechtbank in Roermond de beslissing van de Venlose kantonrechter bekend: Slateler P. van Dijck heeft ten onrechte acht plukkers op staande voet ontslagen.

Ook Irek Podugormi (25) is dolgelukkig wanneer Baltussen hem de uitslag vertelt. „Wij hebben gewonnen en krijgen weer salaris.” Zijn achterstallig loon, ongeveer 1500 euro bruto per maand, wordt alsnog betaald. Net als zijn collega’s verwacht hij weer spoedig aan de slag te kunnen.

De stemming in Eindhoven wordt echter minder uitbundig nadat blijkt dat het tuindersbedrijf in Meterik geenszins van plan is de Polen weer aan het werk te laten gaan en probeert op een andere manier van hen af te komen. Een domper is ook de handelwijze van campinghouder Van der Sterren. De baas van camping De Sleng, die geen pers toelaat op zijn terrein, werkt nauw samen met de slateler. Voor een benauwd onderkomen betalen de Polen in groepjes van zes aan hem 1000 euro per maand.

In huize Baltussen arriveert rond het middaguur een sms’je van de camping. Van der Sterren zet de Poolse Joanne Rymczuk per direct op straat, zo wordt gemeld. Rymczuk nam het vrijdag in dagblad De Telegraaf op voor haar ontslagen landgenoten. Ze vergeleek het bestaan van de Polen met dat van slaven. Baltussen is ziedend. „Van Dijck is verantwoordelijk voor haar onderdak. Laat ze maar een vijfsterrenhotel opzoeken en de rekening naar hem sturen.”

Andere jaren werkten de seizoenarbeiders gedurende een aantal maanden „nauwgezet en met grote ijver” bij de grote Limburgse slateler. Volgens Baltussen is de directe oorzaak van het conflict gelegen in het omzetten van het uurloon naar stukloon. „Op slechte velden dalen de verdiensten daardoor al gauw van pakweg 6 euro naar ruim 4 euro per uur.” Maar er is meer. De Polen laten zich niet alles meer zeggen. „De mensen voelen zich vernederd. Ze worden constant opgejaagd. Tempo, tempo, tempo, klinkt het.”

In juni barstte de bom, toen op het bedrijf een wilde staking uitbrak. De Polen weigerden om na een werkdag van twaalf uur nog eens drie tot vier uur langer door te gaan. Ze hervatten pas hun werk na bemiddeling door de vakbond. Een maand later ging het opnieuw mis. Tien mannen en vrouwen werden ontslagen wegens hun vermeende rol in een gewelddadig incident met andere Polen op 10 juli. Dat gebeurde in het holst van de nacht op de camping.

Volgens Van Dijck veroorzaakte de staking grote verdeeldheid onder de Polen en leidde die weer tot scheldpartijen, intimidaties en uiteindelijk zelfs een handgemeen met de politie. Daarbij zou het later ontslagen tiental -twee werden er vlak voor het kort geding weer aangenomen, maar bleven op non-actief- een hoofdrol hebben gespeeld. De beschuldigde Polen ontkennen zich aan deze zaken schuldig te hebben gemaakt.

De rechter stelde vrijdag vast dat het onmogelijk is een goed beeld te krijgen van wat er is voorgevallen. Ontslag op staande voet was in ieder geval een verkeerde beslissing van het bedrijf, aangezien de onderbouwing volgens de magistraat niet deugt. Het bedrijf heeft zich slechts gebaseerd op de aangifte die vier andere Polen hadden gedaan bij de politie en het heeft niet de moeite genomen om hoor en wederhoor toe te passen bij de ontslagen werknemers.

A. Engels, de advocaat van de slateler, is erg boos over de uitspraak. Ze noemt die in een eerste reactie „schandalig” en zegt „zeer verbaasd” te zijn over de motivering van de rechter. „Ik begrijp het dat werknemers als de zwakkere partij in een arbeidsconflict het voordeel van de twijfel krijgen. Maar in dit geval is er aantoonbaar gelogen en zijn er tegenstrijdige verklaringen afgelegd”, aldus Engels.

Vermoedelijk zullen Podugormi en de zijnen het bedrijf en de camping niet meer betreden. Van Dijck heeft voor het geval hij het kort geding zou verliezen, een voorwaardelijke ontbinding van de arbeidsovereenkomst aangevraagd. Hij wil het groepje Polen niet meer zien, zelfs al zou hem dat geld kosten. De kantonrechter moet zich hier opnieuw over uitspreken.

Naast het kort geding waarin vrijdag uitspraak werd gedaan, loopt er nog een tweede juridische procedure. Deze zaak dient op 7 september en gaat over het niet naleven van de CAO volle teelt.