Met de stijging van de hypotheekrente die Rabobank woensdag doorvoerde, maakte de bank een einde aan een hypotheektarief dat sinds 1983 niet zo laag was geweest. Rabobank-econoom Lizette Wolters verwacht dat de rentestijging de eerste is in een lange reeks. „Maar ik durf het niet met zekerheid te zeggen. We hebben zoiets al vaker gezegd.”

Bij de vorige renteverhoging, begin maart, dachten Rabo-economen ook al dat de trend opwaarts zou zijn. Sindsdien schroefde Rabobank de tarieven echter driemaal op rij terug. „Tot een historisch laag niveau”, aldus Wolters.

De rentestap volgt op de flink gestegen rente op de internationale kapitaalmarkt. Gevoed door de Amerikaanse economie, die beter presteert dan verwacht, steeg de mondiale 10-jaarsrente in een maand tijd van 3,19 tot 3,4 procent, verklaart Wolters. „Binnen twaalf maanden verwachten we een niveau te bereiken rond de 4,5 procent.”

Ook woordvoerder Hans van Zon van concurrent ABN AMRO -inclusief dochter Bouwfonds het op twee na grootste hypotheekbedrijf van Nederland- spreekt van een keerpunt. „Onze economen voorspellen al langer dat er een einde gekomen is aan de alsmaar dalende hypotheekrente. Ik heb echter nog niet vernomen of ook ABN AMRO op korte termijn de rente verhoogt.”

Niet alle marktpartijen beantwoorden de stijgende internationale rente op de kapitaalmarkt met een tariefsverhoging. De Postbank, die de hypotheekrente in juni liet dalen tot het laagste niveau sinds de bank in 1973 begon met hypotheekverstrekking, volgt een geheel andere lijn. „Wij verlagen vandaag opnieuw onze rentetarieven”, meldt persvoorlichtster Liselotte Stuut monter. Een verklaring voor deze opmerkelijke move heeft ze wel, ook al erkent ze dat ook de Postbank de rente op de internationale geldmarkt ziet stijgen. „De Rabobank heeft ervoor gekozen direct te reageren op de mondiale rentestijging. Dat is een keuze, maar je kunt ook anders reageren, zoals wij nu doen. Wij varen onze eigen koers op hypotheekgebied.”

De rentedaling door de Postbank is geheel in lijn met de agressieve mediacampagne die de bank de laatste maanden voert op hypotheekgebied. De bank adverteert veelvuldig op radio en televisie en lijkt niet weg te slaan van abri’s en billboards.

De campagne werpt zichtbaar vruchten af. De Postbank wist het marktaandeel in de hypotheekbranche het afgelopen halfjaar op te krikken tot ruim boven de 9 procent. De ING-dochter is daarmee nummer twee in hypothekenland en onlangs droomde de Postbank hardop van verdere groei tot een marktaandeel van 15 procent. Een koppositie lijkt vooralsnog te hoog gegrepen -de Rabobank bedient meer dan 20 procent van de markt-, maar de aanval op de top lijkt definitief ingezet. In de woorden van Stuut: „We hebben de ambitie om verder te groeien.”

Consumenten volgen de renteperikelen ondertussen met argusogen. Vooral nadat gezaghebbende instellingen als de financieel toezichthouder AFM en De Nederlandsche Bank recent waarschuwden dat huizenbezitters de gevolgen van een rentestijging in hun portemonnee zullen voelen.

Consumenten die een hypotheek afsloten met een korte of variabele rente vormen in de eerste plaats een kwetsbare groep. Volgens AFM komen tienduizenden van deze huizenbezitters in financiële problemen bij een rentestijging.

Woordvoerder Hans de la Porte van Vereniging Eigen Huis (VEH) ziet het zo’n vaart nog niet lopen. „Oké, de hypotheekrente stijgt nu iets, maar bevindt zich nog steeds op een historisch laag niveau. De gevolgen voor huizenbezitters zijn nihil.”

De la Porte ontwaart ook geen opwaartse trend in de rentetarieven. „Dit zijn normale fluctuaties. Bovendien is het laatste halfjaar voornamelijk sprake geweest van rentedaling. Ik constateer vooralsnog geen omslagpunt. Economisch herstel laat op zich wachten en de vooruitzichten zijn niet goed.”

Waarmee de VEH-woordvoerder overigens niet gezegd wil hebben dat de rente in de nabije toekomst nog verder zal dalen. „Wij adviseren iedereen die een huis koopt of zijn bestaande hypotheek oversluit om de rente voor een lange periode vast te zetten. In onzekere tijden is het goed te kiezen voor langdurige zekerheid.”