Het pact, Asia–Pacific Partnerschip for Clean Development and Climate geheten, bundelt vooral tegenstanders van het zogeheten Kyoto–verdrag. Dat internationale verdrag voorziet erin dat de uitstoot van industrielanden in 2012 gemiddeld 5 procent lager moet zijn dan de uitstoot van 1990.

Van de vijf nu betrokken landen heeft alleen Zuid–Korea een krabbel gezet onder ’Kyoto’. De VS en Australië gelden als tegenstanders omdat de Kyoto–regels de nationale economieën zouden schaden en bovendien zouden opstomende economieën als China en India ten onrechte worden uitgesloten van de ’Kyoto–eisen’. Het nieuwe pact, waaraan in het geheim is gewerkt, moet gelden als een alternatief voor Kyoto en de overeenkomst heeft ook betrekking op de jaren na 2012.

De Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken Zoellick en de Australische minister van Buitenlandse Zaken Downer zeiden donderdag dat de initiatiefnemers met het nieuwe pact niet de concurrentie willen aangaan met het Kyoto–verdrag. Zoellick noemde het nieuwe verdrag „complementerend", omdat het nieuwe partnerschap gaat zoeken naar „praktische oplossingen" voor de milieuproblemen.

De vijf landen hebben geen percentages of streefdata afgesproken. Ze richten zich vooral op de (gezamenlijke) ontwikkeling van nieuwe energiezuinige technologieën. Vaste percentages zijn een gruwel in de ogen van Bush, die vreest voor negatieve economische gevolgen voor onder meer de olie–industrie.

Australië heeft lucratieve economische banden met onder meer China en Zuid–Korea, waaraan kolen en gas worden geleverd. Al deze brandstofsoorten zorgen voor uitstoot van klimaatbedreigende gassen.

De vooruitgang moet in de ogen van Washington en Canberra vooral komen van de ontwikkeling van nieuwe technologieën en een grotere inzet van duurzamere energiebronnen zoals wind en water. Dergelijke nieuwe technieken kunnen dan weer worden geëxporteerd naar naties als India en China, die zich momenteel definitief ontpoppen als economische grootmachten.

Een woordvoerster van het ministerie van VROM had woensdag, toen bekend werd dat het pact in de maak was, al laten weten dat Nederland het toejuicht, omdat het niets afdoet aan het huidige Kyoto–verdrag en de vervolgonderhandelingen hierop. Het nieuwe pact zal de bestaande afspraken „niet bijten" en het klimaat „met meer actie" alleen maar verder vooruit brengen, aldus VROM.

De Europese Commissie juicht het pact toe. Volgens een woordvoerster zijn de afspraken van Australië en de VS geen alternatief voor ’Kyoto’. Wel wijst ze erop dat technische oplossingen niet op korte termijn een bijdrage kunnen leveren aan vermindering van de opwarming van de aarde.

Klimaatwoordvoerder H. Altevogt van Greenpeace Nederland noemde het plan woensdag een „redelijk gevaarlijk initiatief", vooral wegens het ontbreken van percentages. „Het meest effectief zijn harde afspraken. Anders zijn afspraken boterzacht". Altevogt vreest dat dit nieuwe pact het vervolg van Kyoto gaat domineren en dat de vijf initiators andere (Europese) landen zullen meetrekken in dit „slechtere alternatief".

VNO–NCW hoopt juist dat Europa na het aflopen van Kyoto snel aansluiting zoekt bij het alternatieve plan. Volgens de ondernemersorganisatie zou doorgaan met nieuwe reductiepercentages economisch schadelijk zijn en bovendien zinloos. Daarbij wijst de organisatie erop dat Europa voor „slechts" 14 procent van de mondiale uitstoot verantwoordelijk is.