De protesten van eind maart volgden op de parlementsverkiezingen eerder dit jaar, die volgens de oppositie oneerlijk waren verlopen. De manier waarop zondag de stembusgang plaatsvindt, zal bepalen hoe stabiel de politieke situatie in het land met indrukwekkende bergpassen en fraaie meren de komende tijd zal zijn.

Zes kandidaten nemen deel aan de verkiezingen. Vrijwel zeker maakt Koermanbek Bakijev, die sinds de revolutie de functies van premier en president ad interim vervult, de grootste kans te worden gekozen. Volgens peilingen zou hij ver boven de 50 procent van de stemmen uitkomen, terwijl zijn rivalen waarschijnlijk minder dan 10 procent van de kiezers achter zich krijgen.

Bakijev sloot in mei een overeenkomst met zijn belangrijkste tegenstander, Feliks Koelov, waarop deze zijn kandidatuur introk. Volgens de afspraak wordt de populaire Koelov premier als Bakijev de verkiezingen wint.

De tandem Bakijev-Koelov is vooral sterk omdat de twee politieke leiders de delen van het land vertegenwoordigen die al langere tijd voor veel interne spanningen zorgden. Bakijev is afkomstig uit het armere zuiden van het land, waar al jaren veel oppositie was tegen het regime van president Akajev, die zich omringde met mensen die net als hijzelf uit het noorden afkomstig waren. Bakijev geniet veel aanzien in het zuiden en heeft daar ook economisch veel invloed.

Koelov vertegenwoordigt het meer geïndustrialiseerde en ontwikkelde noorden. Onder Akajev was hij enige tijd minister, totdat hij uit de gratie raakte en gevangen werd gezet. Pas in maart bevrijdde een menigte Koelov, die gold als een dissident, uit zijn gevangenschap.

Volgens waarnemers zijn Koelov en Bakijev de beste garantie dat de regionale en interetnische spanningen -in het zuiden van Kirgizië woont een grote Oezbeekse minderheid- onder controle worden gehouden. Maar verscheidene incidenten in de aanloop naar de aanstaande verkiezingen bewijzen dat de situatie nog altijd zeer gespannen is.

In de hoofdstad Bisjkek werd op 10 juni een vooraanstaande parlementariër en aanhanger van ex-president Akajev vermoord. Enkele dagen later volgden in het zuiden gewelddadige protesten tegen zakenman Erkinbajev, die vlak daarvoor zijn kandidatuur voor de presidentsverkiezingen had ingetrokken.

Voorlopig hoogtepunt van de onrust waren de rellen in Bisjkek op 17 juni, toen een groep demonstranten naar het regeringsgebouw optrok. Hard optreden van de politie maakte na enkele uren een einde aan het protest. De noordelijke zakenman Barychtabasov, die tevergeefs probeerde zich te registreren als kandidaat voor de presidentsverkiezingen, had tot de demonstratie opgeroepen. Zijn kandidatuur was afgewezen omdat hij niet over een Kirgizisch paspoort zou beschikken.

Bakijev en Koelov proberen intussen de verkiezingscampagne zo veel mogelijk volgens de regels te laten verlopen. Beiden leiders legden op 20 juni hun taken formeel neer, omdat de wet voorschrijft dat regeringsfunctionarissen geen verkiezingscampagne mogen voeren.

De Organisatie voor Veiligheids en Samenwerking in Europa (OVSE) heeft in de aanloop naar de stembusgang geen ernstige schendingen van de kieswet geconstateerd. De OVSE stuurt samen met het Europees Parlement en de Raad van Europa meer dan 300 waarnemers naar Kirgizië, waar ongeveer 2,7 miljoen kiezers tussen 3.00 uur en 17.00 uur Nederlandse tijd hun stem uit kunnen brengen.