Ongeveer 700.000 Russische kinderen die in aanmerking komen voor adoptie leven momenteel onder erbarmelijke omstandigheden in weeshuizen. Het Russische ministerie van Onderwijs en Wetenschap heeft een nieuwe website geopend waar toekomstige ouders en kinderen aan elkaar gekoppeld worden. Op de Russischtalige site, die geen informatie over adoptiewetten, weeshuizen en adoptiebureaus bevat, worden meer dan 260.000 kinderen aangeboden voor directe adoptie.

Volgens Boris Altshuler, directeur van het programma Rechten van het Kind van de Helsinki Groep in Moskou, hebben staatsinstellingen die verantwoordelijk zijn voor het welzijn van kinderen de afgelopen jaren nauwelijks iets bereikt. „Het aantal wezen is dramatisch gegroeid. Elk jaar verliezen 110.000 kinderen hun ouders en nog veel meer kinderen worden in de steek gelaten”, zegt Altshuler. „De staatsweeshuizen kunnen de toestroom niet meer aan. De zorg voor weeskinderen en gehandicapte kinderen is een van de grootste sociale rampen in dit land.”

Altshuler zegt nu alleen nog te spreken over de kinderen in weeshuizen. „Er zijn ook miljoenen kinderen die onder erbarmelijke omstandigheden bij hun ouders wonen.”

Steeds minder Russen en steeds meer buitenlanders adopteren Russische kinderen. Van de 24.770 kinderen die vorig jaar werden geadopteerd, ging 38 procent naar buitenlandse en 28 procent naar Russische ouders. De andere 34 procent werd geadopteerd door stiefouders.

Sinds 1990 werden ongeveer 60.000 kinderen geadopteerd door buitenlanders. Meer dan de helft van hen kwam terecht in de Verenigde Staten. Volgens de Amerikaanse ambassadeur in Rusland, Alexander Vershov, is buitenlandse adoptie een van de beste oplossingen voor de problemen in Rusland. „Tegelijkertijd willen we ook alle pogingen steunen om kinderen in Russische gezinnen te plaatsen”, zei hij onlangs tijdens een conferentie in Moskou. „Veranderingen in de wet moeten buitenlandse adopties niet ontmoedigen, maar eerder plaatselijke adopties aanmoedigen.”

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt de adoptie van Russische kinderen door buitenlanders te steunen, maar wil dat de procedures „juridisch vlekkeloos en transparant” verlopen. Om er zeker van te zijn dat kinderen goed terechtkomen, zouden bilaterale overeenkomsten met de desbetreffende landen moeten worden gesloten. Amerika, Canada, Italië en Spanje zijn landen waar momenteel de meeste Russische kinderen worden geadopteerd, zegt een woordvoerder van het ministerie.

Sommige Russische deskundigen zeggen dat de inadequate psychologische voorbereiding van adoptiefouders een probleem is, vooral als het gaat om kinderen met gezondheids- of gedragsproblemen. „Veel adoptiebureaus denken alleen maar aan geld en zijn geneigd de regels te ontduiken. Als een kind eenmaal naar Amerika is vertrokken, dan is er niemand die nog controleert hoe het daar met het kind gaat”, zegt Ekaterina Lakhova, voorzitter van de commissie voor gezins-, vrouwen- en kinderzaken van de Staatsdoema.

De Russische openbare aanklager Vladimir Ustinov beschuldigde onlangs een twaalftal adoptiebureaus ervan met verlopen vergunningen te opereren. De kantoren moesten hun accreditatie inleveren. Tot die adoptiekantoren behoorden onder andere het Amerikaanse bureau Christian Adoptions en Commonwealth Adoptions International, evenals enkele Italiaanse, Canadese en Spaanse bureaus.

Ook Ustinov wil dat er in de toekomst verdragen worden gesloten met de landen waar de kinderen naartoe gaan, zodat ter plaatse gecontroleerd kan worden hoe het met de kinderen gaat. Uit officiële cijfers blijkt dat de afgelopen jaren dertien Russische kinderen gedood zijn door buitenlanders. Twaalf van die gevallen vonden plaats in Amerika. Omdat het om officiële cijfers gaat, bestaat de kans dat in werkelijkheid veel meer kinderen zijn gedood.