De verhoudingen tussen het Vaticaan en Peking zijn al decennia uiterst gespannen. De communistische machtsovername van Mao Zedong in 1949 leidde vrijwel direct tot onderdrukking van de aanhangers van het christelijke geloof. Begin jaren vijftig werden tientallen rooms-katholieken, van priesters tot leken, opgepakt en ook vermoord, maar de kerk werd niet uitgebannen.

In 1957 richtte de atheïstische Chinese staatsleiding onder aanvoering van Mao een eigen katholieke kerk op: de Chinese Katholieke Patriottische Associatie. Die officiële kerk bestaat nog steeds en ze aanvaardt het gezag van de paus in Rome niet. Het is de Communistische Partij die Chinese bisschoppen benoemt. De kerk moet zich houden aan de regels van de Chinese staat en niet aan richtlijnen van de Heilige Stoel.

Lang niet alle rooms-katholieken in China wilden zich bij de officiële kerk aansluiten. Zij gingen ondergronds. Tot op de dag van vandaag maken zij melding van onderdrukking en van arrestaties van geestelijken.

Van de 1,3 miljard Chinezen hangen er overigens naar schatting maar 12 miljoen het rooms-katholieke geloof aan. Circa 4 of 5 miljoen Chinezen behoren tot de zogenaamde Patriottische Kerk.

De kennelijk voorzichtige toenadering ten spijt is er nog een belangrijk obstakel: het Vaticaan is als staat een van de weinige naties (een van de 26 staten) die diplomatieke betrekkingen met Taiwan onderhouden. Dat is voor Peking onverteerbaar omdat het eiland wordt beschouwd als een opstandige provincie.

Eerder deze maand meldden bronnen dat de toenaderingspogingen van China tot het Vaticaan een dekmantel zouden zijn voor een politiek doel: Taiwans enige Europese bondgenoot dwingen om alle diplomatieke banden met het eiland te verbreken. In april van dit jaar liet China weten de relatie met het Vaticaan te willen normaliseren op voorwaarde dat Rome de banden met Taiwan zou verbreken en zou beloven zich niet met binnenlandse aangelegenheden te bemoeien.