De Congolese overheid blijkt vertrouwelijke documenten uit Nederland te hebben over vluchtelingen. Ook worden betrokkenen opgesloten en mishandeld, zo meldde het tv–programma Netwerk dinsdag.

Tijdens een spoeddebat donderdag was de bewindsvrouw aanvankelijk niet van plan de wens van een brede oppositie en D66 uit te voeren. Pas toen CDA en later zelfs de VVD aangaven dat zij een motie voor stopzetting ook zouden steunen, zwichtte de VVD–minister. Overigens worden maar weinig Congolezen gedwongen teruggebracht: het eerst half jaar van 2005 ging het om zeven personen.

De opschorting duurt totdat de Tweede Kamer een onderzoek naar de beweringen in Netwerk heeft behandeld. Oud–burgemeester Havermans verricht dat onderzoek in plaats van Staatsraad M. Oosting. De bewindsvrouw hoopt dat zijn rapport in de zomer klaar is. De oppositie betwijfelt of Havermans genoeg bevoegdheden heeft om instanties goed te bevragen over deze heikele kwestie. Maar Verdonk zei dat alle ministers en daarmee alle diensten voluit zullen meewerken.

Tot grote irritatie van bijna de hele Kamer hield Verdonk zich vast aan een ambtsbericht over de Democratische Republiek Congo van 1 april 2005. Dat zijn periodieke berichten die het ministerie van Buitenlandse Zaken maakt over de veiligheidssituatie voor burgers in een land. Ook was Verdonk niet van plan haar beleid te wijzigen enkel op basis van suggesties in een tv–programma.

De coalitiefracties waren niet overtuigd van deze motivering. De oppositie wees er verder op dat Verdonk zelf met spoed om een nieuw ambtsbericht en om een onderzoek heeft gevraagd. En dat duidt volgens hen minstens op twijfel.

PvdA–Kamerlid De Vries stelde donderdag als enige dat hij vindt dat Verdonk moet opstappen. „Dit is een zo ernstig feit, dat ik van mening ben dat de ministeriële verantwoordelijkheid er toe leidt dat de minister moet aftreden". De Vries is overtuigd van de integriteit van de journalisten en het onderzoek dat zij in Congo deden.

Ook andere fracties lieten doorschemeren te vermoeden dat Netwerk gelijk heeft. Maar ondanks hun harde kritiek kondigden zij nog geen politiek oordeel aan. Het CDA en de VVD richtten hun pijlen op het onderzoek. Ook voor CDA’er Van Fessem zou het „onverteerbaar" zijn als gevoelige gegevens in Congo liggen. Maar het gaat hem vooral om de gevaren die de mensen lopen en niet om de uitlatingen van de minister. Voor VVD’er Visser is het geen uitgemaakte zaak dat de gegevens door Nederland zijn verstrekt maar dat die op een andere manier in Congo terecht zijn gekomen.