De afgelopen anderhalve maand is Wit-Rusland opnieuw opgeschrikt door showprocessen tegen oppositieleden die uitliepen op lange gevangenisstraffen. De recentste veroordeling is die van de bekende oppositiepoliticus en zakenman Andrej Klimov vorige week.

Klimov is schuldig bevonden aan verstoring van de publieke orde tijdens een oppositiedemonstratie in maart dit jaar in Minsk en is veroordeeld tot achttien maanden werkkamp. Er loopt ook nog een ander strafrechtelijk onderzoek tegen dit vroegere lid van het Wit-Russische parlement dat zijn presidentiële ambities niet onder stoelen of banken steekt. Volgens het openbaar ministerie heeft hij in zijn artikelen en boeken meermalen het staatshoofd -president Loekasjenko- beledigd en dat is in Wit-Rusland een strafbaar feit.

Kort daarvoor zijn de oppositieleiders Mikaj Statkevitsj en Pavel Sevjarinets tot drie jaar werkstraf en beperkte bewegingsvrijheid veroordeeld. In de praktijk betekent dit dat ze in de gevangenis zullen zitten. Zij zijn door de rechter schuldig bevonden aan het organiseren van demonstraties tegen de volgens hen vervalste resultaten van het grondwettelijk referendum en de parlementsverkiezingen van oktober vorig jaar.

Door de -ook internationaal als gemanipuleerd bestempelde- uitslag heeft de al elf jaar regerende Loekasjenko de mogelijkheid gekregen zich bij de presidentsverkiezingen van volgend jaar voor een derde termijn kandidaat te stellen. En door Statkevitsj van zijn vrijheid te beroven, heeft de Wit-Russische president een belangrijke tegenkandidaat bij die verkiezingen voortijdig kunnen uitschakelen.

Ongeveer tegelijkertijd met het proces tegen Statkevitsj en Sevjarinets is het voormalige dissidente parlementslid Sjarhej Skrabets gearresteerd op verdenking van omkoping van ambtenaren. Bovendien zou hij zijn politieke activiteiten op illegale wijze laten financieren door het buitenland. De Wit-Russische geheime dienst KGB -inderdaad dezelfde naam als in de Sovjettijd- zegt onlangs een Litouwse burger te hebben gearresteerd die in het bezit was van 200.000 dollar in contanten, bestemd voor Skrabets.

Volgens de gevangengenomen ex-parlementariër heeft de KGB al deze feiten verzonnen om hem strafrechtelijk te kunnen vervolgen. Al vorig jaar zei Skrabets dat er plannen waren hem te arresteren wegens zijn oppositie tegen Loekasjenko en in oktober vroeg hij zelfs politiek asiel aan in buurland Rusland. Het Kremlin wees zijn verzoek echter af met het argument dat het geen asiel kan verlenen aan burgers van landen waarmee het geen grens- en visumcontroles heeft.

Loekasjenko’s regime wordt al jaren gekenmerkt door politiek gemotiveerde arrestaties en verdwijningen. De EU en de VS hebben de Wit-Russische autoriteiten regelmatig opgeroepen, onafhankelijk onderzoek te laten plegen in deze zaken. Maar Loekasjenko heeft op dergelijke oproepen altijd furieus gereageerd en beschouwt ze als inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van zijn land.

Volgens de president probeert het Westen al lange tijd zijn regime op alle mogelijke manieren te ondermijnen, onder meer door de financiering van de overgebleven oppositie in zijn land. Die beschouwt hij daarom zonder uitzondering als landverraders en hij pakt deze overeenkomstig aan.

Vooral de recente fluwelen revoluties in een aantal landen van de voormalige Sovjet-Unie hebben de Wit-Russische president gesterkt in zijn overtuiging dat er sprake is van een westers complot tegen de regimes in de GOS-landen.

Hij meent dat de door de fluwelen revoluties aangetreden nieuwe regeringen van Oekraïne en Georgië nu ook in dit complot betrokken zijn. Deze twee landen zouden volgens hem op grote schaal „revolutionaire functionarissen” klaarstomen om de macht in Wit-Rusland over te nemen. In dit verband heeft de leider aangekondigd op korte termijn zowel de lucht- als de landmacht te zullen versterken, „gezien het groeiende gevaar nabij de grenzen van ons land.”

Tegelijkertijd herhaalt Loekasjenko regelmatig dat er in Wit-Rusland „nooit ofte nimmer” een revolutie zal plaatsvinden, „noch een rozen-, noch een oranjerevolutie en ook geen bananenrevolutie.” De omwentelingen in Georgië en Oekraïne waren volgens hem „evident banditisme onder het voorwendsel van democratie.” Onlangs had er in Minsk nog een grootse, door de staat georganiseerde manifestatie plaats onder het motto ”Wij hebben geen kleurenrevoluties nodig, alleen bloemenrevoluties”. Als onderdeel hiervan plantten deelnemers bloemen in onder meer de tuin van de Amerikaanse ambassade.

Dat Loekasjenko zich wel degelijk zorgen maakt over de impact van de fluwelen revoluties, blijkt uit zijn opvallende koerswijziging recentelijk jegens bondgenoot en buurland Rusland. Sinds het aantreden van president Poetin waren de relaties tussen beide landen beduidend bekoeld. Loekasjenko had zelfs het lang door hem gekoesterde unieproject met Rusland in de ijskast gezet, toen bleek dat Poetin er voornamelijk op uit was Wit-Rusland als negentigste provincie toe te voegen aan de Russische Federatie. Hij herhaalde regelmatig dat zijn land ook ten opzichte van Rusland een onafhankelijke koers volgde.

Maar sinds een paar maanden lijkt hieraan een einde te zijn gekomen. Het unieproject is weer springlevend en in de politieke wandelgangen in Moskou en Minsk wordt al gesproken over een gemeenschappelijk Russisch-Wit-Russisch referendum over eenwording in 2006, gevolgd door verkiezingen van het eerste staatshoofd van de nieuwe unie in 2007.

Belangrijkste drijfveer hierbij lijkt de angst dat in een van de twee landen een fluwelen revolutie komen, met alle destabiliserende gevolgen voor het overblijvende regime. Door de handen ineen te slaan hopen Minsk en Moskou sterker te staan in hun pogingen een dergelijk scenario te voorkomen.