Huizen kolonisten in Gaza worden gesloopt
De huizen van Israëlische kolonisten in de Gazastrook worden na hun vertrek gesloopt. Dat is de Amerikaanse minister Rice van Buitenlandse Zaken overeengekomen met de Israëlische premier Sharon en de Palestijnse president Abbas. Rice prees de ontruiming en noemde het een historische kans op vrede.
De bewindsvrouwe sloot zondag een kort bezoek aan Israël en de Palestijnse gebieden af. Zij benadrukte dat beide partijen nauwer moeten gaan samenwerken bij de terugtrekking die over acht weken moet beginnen. Rice vroeg de leider van de Palestijnse Autoriteit meer te ondernemen om aanslagen van radicale Palestijnse groeperingen te voorkomen.
In het weekeinde kwamen in de Gazastrook twee strijders van de Islamitische Jihad om. Een Israëlische militair en twee anderen raakten gewond. Leden van de Islamitische Jihad vielen onder meer een Israëlische legerpost aan. Volgens de Palestijnse groepering is het een reactie op Israëlische arrestaties van Jihad-leiders op de Westelijke Jordaanoever.
Rice zei dat zowel de Palestijnen als de Israëli’s het eens waren dat de huizen van de circa 8000 kolonisten weinig doen aan de woningnood onder de 1,3 miljoen Palestijnen in de Gazastrook. „De opvatting is dat het land op een andere manier beter gebruikt kan worden om de woningnood van de Palestijnen op te lossen”, zei Rice na overleg met Sharon.
Sinds Sharon in februari 2004 het plan voor een eenzijdige terugtrekking uit de Gazastrook bekendmaakte, bestaat er onduidelijkheid over het lot van de huizen van de kolonisten. Vorige week noemde de Israëlische minister Mofaz van Defensie de sloop nog onnodig. De Palestijnen pleitten al langer voor de vernietiging van de woningen.
Volgens de minister biedt de terugtrekking een historische kans om vrede in het Midden-Oosten te brengen. Zij prees de „moedige en moeilijke stap” van Sharon om als eerste bezet Palestijns gebied te verlaten en Abbas’ inspanningen om het conflict op een vreedzame wijze op te lossen. Sharon erkende dat een vlotte overdracht het vredesproces kan helpen.
Maar volgens een Israëlische functionaris moeten nog veel problemen worden opgelost. Zo wil Israël controle houden over de grenspost Rafah in het zuiden van Gaza aan de grens met Egypte om de smokkel van wapens door Palestijnse militanten tegen te gaan. De smokkel zou toenemen als de Palestijnen de grenzen controleren, menen de Israëli’s.
Veel Palestijnen vrezen dat Sharon met het vertrek uit de Gazastrook de Israëlische greep op de Westelijke Jordaanoever wil vergroten. Juist zondag maakte het Israëlische ministerie van Volkshuisvesting bekend de regering eind dit jaar de aanbestedingscontracten voor de bouw van zevenhonderd nieuwe huizen in bezet gebied bij Jeruzalem wil afgeven.
Minister Rice, die inmiddels is doorgereisd naar Jordanië, reageerde afkeurend op de Israëlische plannen voor de nederzettingen Maale Adumim en Beitar Eilit. Zij riep de Israëlische regering op „geen feiten op de grond te creëren”. Washington heeft volgens haar een „zeer helder standpunt” hierover waarvan de Israëli’s op de hoogte zijn.
Rice reist later nog door naar bondgenoten Saoedi-Arabië en Egypte. Ze zal proberen de machthebbers over te halen meer hervormingen door te voor en te democratiseren. Verder doet ze op de terugreis Brussel aan waar een conferentie zal zijn over hulp aan Irak. Washington hoopt op meer steun van andere landen bij de opbouw van Irak.