Deze regel gaat niet alleen gelden voor mensen die in verzorgingsinstellingen wonen, maar ook voor mensen die thuis zorg krijgen of in een vorm van begeleid wonen verblijven.

Dat schrijft staatssecretaris Ross van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in een brief die ze donderdag naar de Tweede Kamer stuurde.

Het besluit of iemand voor fixatie in aanmerking komt, moet de zorgverlenende instantie vastleggen in iemands persoonlijk zorgplan. De artsen of orthopedagogen zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor de beslissing. Overigens mogen arten en orthopedagogen daartoe pas besluiten als binnen een team van deskundigen alle alternatieven zijn overwogen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg zal controleren of de zorgverleners de regels goed toepassen.

Ross denkt dat in 95 procent van de gevallen alternatieven voor fixatie aanwezig zijn. De zorgverleners moeten er van haar beter over nadenken. Zo kunnen ze bijvoorbeeld de kamers van de hulpbehoevenden anders inrichten zodat die zich kunnen vastgrijpen als ze dreigen te vallen. Vastbinden is dan niet nodig.

Overigens geldt de nieuwe regeling niet alleen voor het vastbinden van mensen. Ook andere vrijheidsbeperkende maatregelen moeten in het team van deskundigen aan de orde komen, waarna de arts of orthopedagoog besluit tot maatregelen. Concreet gaat het bijvoorbeeld om het verplicht toedienen van (kalmerende) medicijnen of het plaatsen van een hek rond het bed tijdens nachtelijke uren.

Op dit moment zijn er geen duidelijke regels voor het fixeren van dementerende bejaarden en mensen met een verstandelijke handicap. In de Tweede Kamer is in de afgelopen maanden regelmatig opschudding ontstaan over het onterecht vastbinden van hulpbehoevenden.

De Landelijke Organisatie Cliëntenraden (LOC) is niet blij met de voorstellen van Ross. De organisatie vindt dat de staatssecretaris het vastbinden en de andere beperkende maatregelen simpelweg moet verbieden. Er zijn volgens de LOC genoeg andere manieren om ongelukken en problemen te voorkomen.

De bewindsvrouw wil over haar brief een debat in de Tweede Kamer. Als die met de maatregelen akkoord gaat, zal ze die in de wet vastleggen.