Vice-voorzitter van de Europese Commissie, Margot Wallstrom, zei vrijdag in de Deense krant Politiken dat het ratificatieproces na de uitslagen van de referenda in Nederland en Frankrijk en het uitstel van de volksraadpleging in Groot-Brittannië tot stilstand is gekomen. Ook zei zij dat niet langer verwacht kan worden dat Denemarken het referendum over de grondwet zoals gepland op 27 september zal houden.

Volgende week -op donderdag en vrijdag- zullen de Europese leiders in Brussel bijeenkomen om te bespreken wat de volgende stappen zijn op het gebied van Europese integratie. De Britse premier Tony Blair heeft al voorgesteld het ratificatieproces van de Europese grondwet tijdelijk stop te zetten, maar andere Europese leiders willen doorgaan met de ratificatie.

De Franse president Chirac en de Duitse bondskanselier Schröder riepen vrijdag gezamenlijk op gewoon door te gaan met het proces om de Europese grondwet te ratificeren. Schröder noemde het „te vroeg” om het verdrag nu al ten grave te dragen, ondanks het Franse en Nederlandse nee.

De Europese Unie moet wachten tot na alle geplande referenda in de lidstaten voordat ze een besluit neemt, vindt Schröder. Hij noemde daarbij de volksraadplegingen in Luxemburg (juli), Denemarken (september) en Portugal (oktober).

Chirac stelde in een gezamenlijke persconferentie dat de EU-landen in deze „moeilijke tijden” moeten samenwerken.

De Deense premier Rasmussen liet vrijdag echter weten dat naar zijn mening de EU-leiders volgende week tijdens de top in Brussel al moeten beslissen over het lot van de grondwet. Rasmussen stelde dat alleen Denemarken zelf kan beslissen of het geplande referendum over de grondwet doorgang zal vinden en dat Schröder daar verder niets over te zeggen heeft.

Ook vier Oost-Europese landen hebben vrijdag gezegd dat het ratificatieproces moet doorgaan. De Poolse premier Marek Belka zei dat de leden van de zogenaamde Visegrad Groep, waartoe Slowakije, Hongarije, Polen en Tsjechië behoren, achter de voortzetting van het ratificatieproces staan en voor verdere uitbreiding van de EU zijn. Zowel in Slowakije als in Hongarije heeft het parlement de grondwet reeds geratificeerd, maar ook in Tsjechië en Polen zullen waarschijnlijk nog referenda worden gehouden.

In Portugal hebben de regerende socialisten aangegeven campagne te zullen voeren voor de grondwet. Maar de Portugese bevolking is uiterst kritisch. Uit een opiniepeiling bleek vrijdag dat 50,8 procent van de Portugezen de grondwet onderschrijft, terwijl 49,2 procent van de Portugezen tegen de grondwet zou stemmen.