Tijdens een spreekbeurt in Putten ging Jorritsma gisteravond in op de effecten van de terroristische aanslagen van 11 september op de wereldeconomie. „Voordien hadden we al gezien dat de economie aan het afzwakken was, vooral door de klap die de ICT-sector heeft gehad", aldus de liberale vice-premier. „En toen kwam 11 september. De aanslagen hebben het vertrouwen in de economie flink aangetast."

Economie is psychologie, weet Jorritsma sinds die elfde september als nooit tevoren. „Onze economie heeft alles te maken met vertrouwen. Wanneer mensen minder geld uitgeven, stagneert ze onmiddellijk. Al moeten we de huidige stand van de economie niet dramatiseren. Het Centraal Planbureau verwacht volgend jaar minder groei. Maar nog wel groei. We hebben dus nog steeds geen recessie."

Gebeurtenissen als die van gisteren in New York zijn echter weinig hoopgevend, geeft Jorritsma direct toe. „Het klinkt misschien gek, maar ik hoop dat het een ongeluk blijkt te zijn, waar het ook alle schijn van heeft. Dan zul je zien dat de beurskoersen zich vrij snel weer zullen herstellen. Als het toch een terroristische aanslag is geweest, dan is dat buitengewoon ernstig, ook voor de economie."

U roept beleggers en consumenten ertoe op het hoofd koel te houden?

Jorritsma: „Hoe zei president Bush het ook al weer? Business as usual! Inderdaad, we moeten ons niet laten beïnvloeden. Niet al onze plannen in de ijskast zetten om wat er is gebeurd, hoe erg ook. Ook wij hier in Nederland moeten gewoon doorgaan met consumeren. Alleen op die manier kunnen we de economische schade beperkt houden."

Aanstaande donderdag begint het najaarsoverleg met de sociale partners. Flinke loonsverhogingen dan maar?

„Dat dus vooral niet. Het afspreken van hoge loonrondes zou op dit moment wel heel onverstandig zijn. Ik geloof dat iedereen daar inmiddels ook wel van overtuigd is. Behalve de FNV. Die blijft vasthouden aan die zeer overdreven looneis van 4 procent. Dat snap ik gewoon niet. Het zou echt heel erg slecht zijn. Op dit moment is het van belang dat we met elkaar een klein beetje discipline betrachten."

Waarom? U wilt toch dat mensen flink blijven consumeren?

„Ja, maar hoge loonrondes zullen alleen maar leiden tot de uitstoot van arbeid, tot werkloosheid. En de internationale concurrentiepositie van Nederland is er de afgelopen jaren toch al niet beter op geworden. Als je in zo’n klimaat 4 procent extra wil, kies je uitsluitend voor de korte termijn. Op de lange termijn blijf je met de brokken zitten. Daarom stelt het me zo teleur van de FNV. Wijsheid is nu nodig."

U bent pessimistisch over het verloop van het najaarsoverleg?

„Ik vrees het ergste. Vier procent zal het niet worden, maar de kans is groot dat we aan het eind van deze week toch nog te hoog zitten."

De FNV houdt u natuurlijk voor dat het kabinet het niet eens nodig vindt de rijksbegroting voor volgend jaar aan te passen.

„Maar dat is dan ook een fantastische prestatie. Dat hebben we te danken aan de strikte begrotingsregels die we in het regeerakkoord hebben afgesproken. Dankzij de Zalmnorm, waardoor uitgaven en inkomsten gescheiden blijven. Ik kan mij nog herinneren hoe het laatste kabinet-Lubbers aan het worstelen was toe het begin jaren '90 even wat minder ging. Premier Kok, die toen minister van Financiën was, zat met z’n handen in het haar, want het was een geweldige puinhoop."

Hoe nadelig schat u dat de gevolgen van de huidige wereldcrisis voor de economie zullen zijn?

„Dat is op dit moment echt koffiedik kijken. Het hangt er helemaal vanaf hoe lang deze crisis nog gaat duren. De Amerikanen hebben in het verleden herhaaldelijk bewezen dat hun economie buitengewoon flexibel is. Als er nu niets geks meer gebeurt, kan het allemaal redelijk snel weer aantrekken. Maar dat is natuurlijk de grote vraag. Blijft het rustig? Stel je voor dat er morgen weer een aanslag wordt gepleegd. De risico’s zijn zeer, zeer groot."