Op het industrieterrein aan de rand van Dordrecht bevindt zich langs de rivier de Merwede het 55 hectare grote bedrijfscomplex van DuPont. Het eerste wat bij een bezoek aan het chemisch concern gelijk in het oog springt zijn de vele aluminium buizen. Deze vormen -althans voor een buitenstaander- op onbegrijpelijke wijze een uitgekiend geheel.

Eigenlijk is er van het fabrieksproces weinig te zien. Alles speelt zich in feite in de glimmende technische installaties af. Zelfs van de producten die er worden gemaakt, heeft een bezoeker nauwelijks een beeld. ’Dordrecht’ maakt geen eindproducten, maar halffabrikaten die in de vorm van korrels, plakken, fijn poeder, gas, vloeistof of garen in speciale vrachtwagens of wagons naar de afnemers worden gebracht.

„We maken hier hoogwaardige producten”, zegt directeur Hans Bol van de Dordtse vestiging van DuPont glimlachend. „Een voorbeeld is de kunstvezel lycra, die tot vijfmaal zijn eigen lengte kan worden uitgerekt en wanneer het wordt losgelaten direct zijn oorspronkelijke vorm weer aanneemt. Vanwege zijn elasticiteit en soepelheid wordt lycra verwerkt in zowel vrijetijds- als zakelijke kleding. Het zit bijna in alle sportkleding. Andere producten zijn bijvoorbeeld koelmiddelen voor koelkasten en teflon, een sterk kunsthars dat als antiaanbaklaag in bijvoorbeeld pannen zit.”

Qua volume lijkt het of er in Dordrecht niet veel wordt gemaakt. „De producten van een heel jaar kunnen in één groot schip”, stelt Bol. „Garen voor nylonkousen nemen bijvoorbeeld nauwelijks ruimte in. Een kilometer garen weegt 1 gram. Je moet een bril opzetten om zo’n draad te zien.”

In 1959 vestigde DuPont zich in Dordrecht, waar nu bijna 2000 mensen werken. Daarnaast heeft het concern in Nederland nog fabrieken in Rozenburg, Born, Breda, Kerkrade en Landgraaf. Op de laatste locatie wordt een vezel gemaakt voor tandenborstels. „Elke dag heeft 70 procent van alle Nederlanders DuPont in zijn mond”, aldus Bol.

Het productenpakket van DuPont loopt sterk uiteen. Het concern maakt producten voor de landbouw, voedingsmiddelenindustrie, kledingbranche, elektronica- en bouwindustrie en de transportsector.

De oprichter had zich dat nooit kunnen indenken. In 1802 begon de Franse immigrant E. I. du Pont de Nemours in de Amerikaanse staat Delaware een fabriek voor buskruit. Al snel werd hij op dit terrein de grootste in de VS. Zijn kleinzoon stapt over op het veel krachtiger dynamiet.

Honderd jaar na de oprichting wordt het productenpakket verder uitgebreid met niet-explosieve producten zoals lakken en kunstzijde. In 1935 ontdekken onderzoekers van DuPont een nieuwe synthetische zijde: nylon. De verkoop loopt als een trein. Meer ontdekkingen volgen. Zo komt begin jaren zeventig de vezel kevlar op de markt, waarvan de treksterkte vijf keer zo groot is als die van staal. Ook wordt deze stof veel gebruikt voor kogelvrije vesten.

DuPont verbreedt zich verder door de overname van de Amerikaanse oliemaatschappij Conoco en ’s werelds grootste zadenproducent Pioneer. Via genetische manipulatie wordt er bijvoorbeeld soja ontwikkeld dat eiwitten bevat die het risico op een hartinfarct verminderen. Ook wordt het concern actief op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen en farmacie. Het maakt onder andere medicijnen tegen aids en HIV.

Rond 2000, tegen de tijd dat DuPont bijna 200 jaar bestaat, worden de vele activiteiten tegen het licht gehouden en besluit het concern zich te specialiseren. Conoco en de farmacietak worden verkocht. Mede hierdoor daalde de omzet vorig jaar van 28 naar 25 miljard dollar. Overigens zal ook de vezeldivisie van de hand worden gedaan. In Nederland betreft dit de helft van de DuPont-activiteiten.

In zijn jubileummateriaal presenteert DuPont zich als een echt Amerikaans concern. De eigen verdiensten worden breed uitgemeten: „Al twee eeuwen levert DuPont wetenschappelijke oplossingen, terwijl ze stevig vasthoudt aan haar kernwaarden: veiligheid, gezondheid, ethisch verantwoord zakendoen, mensen eerlijk en met respect behandelen en zorg voor het milieu.” Zo geldt op milieugebied bijvoorbeeld de doelstelling dat we in 2010 wereldwijd 10 procent van onze energiebehoefte halen uit duurzame energiebronnen als windenergie en biomassa, zegt Bol.

Net als vele andere chemieconcerns wil DuPont het beeld van de sector als notoire milieuvervuilers van zich afschudden. Op zich is er inderdaad al veel gebeurd, maar soms gaat het toch wel eens mis. Ook in Dordrecht. Begin dit jaar bepaalde de Raad van State dat DuPont -op straffe van een dwangsom- calamiteiten op het terrein snel moet doorgeven aan de overheid. In 1999 was de onderneming bij een paar ongelukjes namelijk in gebreke gebleven.

Directeur Bol benadrukt echter dat zijn bedrijf veel aandacht aan veiligheid schenkt. Hij wijst op een groot elektronisch scorebord bij de fabriekspoort: al bijna 400 dagen hebben er zich -mede dankzij de scherpe voorschriften- geen ongelukken voorgedaan. „En in al die veertig jaar is er in Dordrecht -ondanks de vele aanwezige gevaarlijke stoffen- nog nooit iemand ernstig gewond geraakt.”