Het is één dag na de heropening, begin mei. Directeur dr. Winfried Helm toont zich verrast over de belangstelling uit Nederland voor ’zijn’ museum. Welwillend legt hij uit waarom de granietindustrie er veel aan gelegen is de historie van de steengroeves nog beter te tonen. „De herinneringen aan deze bijzondere periode moeten levend worden gehouden. Graniet was hier echt belangrijk. Vroeger bood de steenindustrie in deze omgeving aan 12.000 mensen werk, nu nog maar aan enkele honderden. Er waren 200 groeves. Daar zijn er nog drie of vier van over.”

Het Beierse graniet is wereldberoemd. Vooral in de omgeving van Hauzenberg, een halfuurtje rijden van de grensstad Passau, wordt deze harde steensoort gewonnen. De aanwezigheid van graniet stempelt de streek tot op de dag van vandaag. Zo zijn in veel Beierse kerken, straten, wanden en op talloze andere plekken granieten delen terug te vinden. Maar ook elders, want het ”Waldgranit” vindt zijn weg over de gehele wereld.

Wie kennis wil nemen van de wondere wereld van ”das kalte Blut der Erde”, zoals de Duitsers de steensoort noemen, doet er goed aan Hauzenberg te bezoeken. Het daar gevestigde Granietcentrum Beierse Woud biedt inzicht in de winning van graniet, dat we in Nederland vooral kennen van aanrechtbladen, grafzerken en vloertegels.

Fraaie vormen
Bezoekers krijgen een film te zien over het ontstaan van graniet. De evolutietheorie staat centraal. Het volgende onderdeel is leuker. In een donkere ruimte, die aan ongeveer tien mensen onderdak biedt, komt het ontstaan van de steensoort nog een keer in een notendop aan de orde. Vervolgens begint de ijzeren vloer onder de voeten te trillen alsof met machines in de rotswand wordt geboord. Uiteindelijk weerklinkt het geraas van een enorm stuk vallende steen. Als het geluid is weggestorven, opent zich een naastliggende zaal, waarin met behulp van kunstlicht allerlei steensoorten op een aantrekkelijke wijze worden gepresenteerd. De bijzondere kleuren en de fraaie vormen ontkennen op hun eigen wijze de evolutietheorie en tonen de schoonheid van de schepping.

In de onderliggende verdieping staan in een grote ruimte panelen en voorwerpen opgesteld die informatie geven over de mensen die in de groeves werkten. Een buitenmuseum, met verschillende voorwerpen en houten onderkomens aan de rand van de wand waar eens de granietarbeiders hun werk verrichtten, completeert het geheel.

Het winnen van graniet is al vele eeuwen oud. Bekend is dat bisschop Altman van Passau al in de vroege Middeleeuwen een belangrijke aanzet gaf voor de granietwinning. In 1859 vonden dagelijks honderd vrachten graniet hun weg via de Hauzenberger Brücke. Koning Ludwig I zag het belang van de steenwinning voor het Beierse land duidelijk in en bemoeide zich persoonlijk met de uitvoering. Pas met de aanleg van de eerste spoorbaan gingen de zware stenen echt rollen.

De winning blijkt bepaald geen rozengeur en maneschijn. Het thema ”Van zegen naar vloek” wordt in het museum nader uitgewerkt. Het leven voor de duizenden arbeiders was soms onmenselijk zwaar. Hun levensverwachting was aan het begin van de negentiende eeuw slechts 35 jaar.

Drankgebruik
In de omgeving van Hauzenberg is ook het Schnaps-museum gevestigd. Het laat zich raden waarom in deze omgeving het drankgebruik zo’n grote vlucht nam. Het was voor de werknemers soms de enige uitweg uit het zware leven.

Na de Tweede Wereldoorlog namen machines het werk van de steenwerker over. Het aantal groeves nam in rap tempo af.

Granietcentrum Beierse Woud, Passauerstrasse 11, Hauzenberg is dagelijks geopend van 9.00 tot 18.00 uur. Entree: 4 euro per persoon, 8 euro voor een gezinskaart. Gids op verzoek na aanmelding mogelijk. Parkeren is gratis. Meer informatie: tel. 0049-85862266 en www.granitzentrum.de.