„De spankracht is bereikt”, aldus staatssecretaris Van der Knaap van Defensie woensdag tijdens een personeelsoverleg met de Tweede Kamer. Eerder op de dag had minister Kamp al gezegd dat het „piept en kraakt” in zijn organisatie door alle eisen die aan de krijgsmachtonderdelen zijn gesteld.

Van der Knaap sprak van een tijdelijke situatie. Het opleiden van 15.000 nieuwe mensen vergt een enorme krachtsinspanning. Hij heeft te veel signalen gekregen dat het personeel het tempo niet meer bij kan houden.

De bewindsman verwacht dat het opzetten van de nieuwe organisatie op 1 januari 2007 zal zijn voltooid. Tot die tijd moet er meer aandacht worden besteed aan de sociale aspecten van de reorganisatie en de opleiding. De consequentie daarvan is dat Nederland vaker nee zal moeten zeggen tegen verzoeken om mee te doen met vredesmissies of crisisbeheersingsoperaties.

Kamp liet eerder op de dag tijdens een overleg over het jaarverslag van de Algemene Rekenkamer al weten dat twee gelijktijdige operaties met de Apache-gevechtshelikopters, zoals onlangs in Irak en in Afghanistan, „tot de grote uitzonderingen gaan behoren.”

De staatssecretaris zegde onder grote druk van de Kamer toe met een visie op het nieuwe personeelsbeleid te komen. PvdA, VVD en LPF, samen een meerderheid in de Kamer, dreigden de bewindsman met een motie als hij de Kamer niet in staat wilde stellen mee te praten over de uitwerking van het beleid van ”up or out”. Van der Knaap noemde dit systeem uiterst noodzakelijk om tot een flexibele, parate organisatie te komen. Het personeelssysteem heeft als kern dat militairen voor hun 35e jaar de dienst moeten verlaten als er binnen de krijgsmacht geen verdere carrière voor hen is weggelegd.

Nederland overweegt troepen te leveren voor een NAVO-operatie in het zuiden van Afghanistan, in de regio rond de stad Kandahar. Dat zou gaan in de vorm van een provinciaal reconstructieteam (PRT), dat probeert het gezag in een gebied te herstellen. De groep zou moeten bestaan uit 150 militairen plus logistiek. Het geheel zou tamelijk robuust moeten zijn, wegens de risico’s.

Het opzetten van een PRT in het zuiden past in de uitbreiding van de NAVO-operatie ISAF die gepland staat voor voorjaar 2006, aldus bronnen in Brussel woensdag.

Theoretisch gesproken zou het Nederlandse leger voorjaar 2006 gelegenheid hebben voor de operatie. De troepen in Irak zijn dan terug en die in Bosnië sterk verminderd. Het materieel kan dan weer zijn opgeknapt.

De geplande NAVO-uitbreiding naar Zuid-Afghanistan volgt op eerdere expansie naar het noorden en het westen van het land. De NAVO nam daar steeds de rol over van Amerikaanse troepen.