Het gaat hier om een privé-initiatief van de tien commissieleden, die alle vijftien inlichtingendiensten en het Witte Huis om informatie hebben gevraagd.

„Wij zullen een hoop vragen stellen”, aldus Thomas Kean, de Republikeinse voorzitter van de commissie. „Tal van onze aanbevelingen zijn niet uitgevoerd. Als je dan beseft dat terreurgroepen nieuwe aanvallen in Amerika plannen, dan valt er weinig tijd te verliezen”, aldus Kean.

De vijf Republikeinen en vijf Democraten besloten unaniem het werk van hun commissie voort te zetten, ook al is de commissie formeel ontbonden. Dit is hoogst ongebruikelijk in Washington.

President Bush verzette zich aanvankelijk tegen een onafhankelijke commissie die de omstandigheden rond de septemberaanslagen zou onderzoeken. Onder druk van de publieke opinie en van het Congres gaf hij uiteindelijk toe.

De commissie werkte efficiënt en onpartijdig en spaarde geen van de partijen. Het uiteindelijke rapport was niet erg lovend voor de Amerikaanse inlichtingendiensten, die volgens de commissie bijna evenveel energie besteedden aan hun onderlinge concurrentie als aan de bestrijding van misdaad en terrorisme.

De commissie kreeg het nodige gezag, onder meer onder de nabestaanden van de septemberslachtoffers die zich door Washington in de kou gezet voelden.

De eerste hoorzitting ging maandag voornamelijk over de hervormingen bij de federale recherchedienst FBI. Die hervormingen blijken een jaar na het commissierapport nog nauwelijks op gang te zijn gekomen. De effectiviteit van het ministerie van Binnenlandse Veiligheid -gecreëerd na de septemberaanslagen- wordt volgens deskundigen verlamd door ruzies met andere ministeries over bevoegdheden voor specifieke veiligheidsvraagstukken.

„Het grootste probleem is echter dat er in Washington geen duidelijke visie is op een eenvoudiger en effectievere inlichtingenstructuur die Amerika werkelijk veiliger zou maken”, aldus John Gannon, oud-CIA-medewerker en voormalig hoofd van de Amerikaanse invloedrijke Nationale Inlichtingen Raad.

Het is nog onduidelijk in hoeverre de regering-Bush bereid is om met de onafhankelijke commissie samen te werken. Formeel heeft de commissie weliswaar geen mandaat, maar samenwerking met de commissie weigeren kan politieke risico’s met zich meebrengen, omdat de helft van de commissie gevormd wordt door Republikeinse partijgenoten van president Bush.