In Soest trad SGP-kamerlid Van der Staaij enige tijd geleden in het krijt met CDA’er Van Dijk. Op de vraag of de christen-democraat dan helemaal geen nadelen ziet in de grondwet, antwoordde hij: „Op alles is wat aan te merken. Dat geldt zelfs voor mijn vrouw, hoewel ik heel weinig kritiek op haar heb.” Zijn SGP-collega haakte daar toen direct op in. „Als je in het huwelijk treedt met je vrouw, zeg je ”ja”. Daar is echter wel een basis van vertrouwen, maar dat vertrouwen heb ik in dit Europa niet.”

Vertrouwen blijkt in Gouda opnieuw het sleutelwoord voor Van der Staaij. Tijdens een door de Goudse SGP-jongeren en de Rotterdamse studievereniging Kernpunt georganiseerd debat over de Europese grondwet houdt de SGP’er zijn talrijke gehoor voor: „De vraag is: Heb ik vertrouwen in het Europa zoals dat met de constitutie verder gestalte krijgt, of heb ik dat niet?”

Kijkend naar zijn eigen huwelijk, moet Van der Staaij bekennen: „Toen ik bij de huwelijkssluiting ”ja” zei, kon ik niet alles overzien. Maar, er was vertrouwen.”

Pogingen om het SGP-kamerlid zover te krijgen, de woorden van CDA’er Van Dijk over diens vrouw te laten herhalen, stranden.

Dat Van der Staaij weinig ver trouwen heeft in de Europese grondwet, laat zich niet misverstaan. Toch is niet alles wat erin staat, verkeerd. Dat parlementen kunnen protesteren tegen Europa als dat zich te veel met nationale beleidsterreinen bemoeit, vindt de SGP’er mooi meegenomen.

Desondanks wegen de minnen voor hem zwaarder dan de plussen. „Een grondwet past ook niet bij een samenwerkingsverband van nationale lidstaten die alleen grensoverschrijdende problemen samen aanpakken”, betoogt het kamerlid.

De constitutie is een „gemiste kans” om te komen tot een afgeslankt Europa. De EU breidt haar bevoegdheden juist uit richting defensie, buitenlands beleid en justitie. Verder krijgt de Unie de „allures” van een staat, met de dag van Europa, de Europese vlag en het volkslied. De verlichtingsretoriek in de grondwet en het moedwillig achterwege laten van een verwijzing naar de joods-christelijke religie, doen voor Van der Staaij de deur in het slot. „In dit Europa kunnen wij geen vertrou wen hebben.”

Coreferent VVD’er Van Baalen ziet ook nadelen aan de grondwet. Het verdwijnen van de eigen eurocommissaris en de beëindiging van het roulerend voorzitterschap zijn minpunten, erkent hij. Toch slaat voor hem de weegschaal in een andere richting door. Om „nuchtere redenen” stemt hij voor de constitutie. Die is „een spoorboekje voor betere besluitvorming in Europa.” Ook positief vindt hij dat het Europees Parlement meer zeggenschap krijgt en dat de nationale parlementen voor het eerst wat te zeggen krijgen over Europese wetten.

De VVD vergadert dit weekend over de vraag wat te doen met de uitslag van de volksraadpleging over de grondwet. Van Baalen maakt duidelijk fel tegenstander te zijn van een raadgevend referendum. „Dat is helemaal niks.” Hij zal vermoedelijk proberen zijn fractievoorzitter Van Aartsen, die inmiddels heeft verklaard de uitkomst te volgen, op andere gedachten te brengen. Van Baalen vindt namelijk dat hij als gekozen volksvertegenwoordiger zelf zijn afweging moet maken en dat hij geen stempelmachine is. „Een stevig nee” zal hij echter „serieus meewegen.”

J. H. Hoegée, bijna vijftig jaar SGP-gemeenteraadslid geweest in Nieuwegein, maakt zich daar zorgen over. Burgers gaan woensdag massaal naar de stembus. Maar na een ”nee” gaat de Tweede Kamer eerst nog eens een debat houden over wat te doen met de uitslag. Vertwijfeld vraagt hij zich daarom af: „Al die mensen gaan dan toch voor Jan Klaassen naar de stembus?”

En wat gebeurt er eigenlijk als ons land ”nee” zegt tegen de grondwet, wil een ander weten. Dan komt er een debat over de vraag waarom de kiezers ”nee” hebben gezegd, verwacht Van der Staaij. Als daar een duidelijk antwoord op komt, kan de regering daarmee opnieuw naar de onderhandelingstafel.