Nu de verplichte aansluiting bij een gecertificeerde Arbo-dienst per 1 juli komt te vervallen staan werkgevers voor een moeilijke keuze. De regie in eigen hand nemen en alleen nog maar specialisten inhuren voor de taken die niet zelf uitgevoerd kunnen worden of toch maar het contract met de Arbo-dienst voortzetten.

De tijd dat een zieke medewerker gemeld werd aan- en afgemeld bij de Arbo-dienst is allang voorbij. Deze werkwijze is ook veel te kostbaar geworden. De werkgever betaalt tenslotte gedurende de ziekteperiode het loon door en draagt ook nog kosten voor vervanging en productiviteitsverlies. De financiële prikkel om aan goede verzuimbegeleiding te doen is dus steeds groter geworden.

Een belangrijk deel van het ziekteverzuim heeft geen strikt medische oorzaak. Een medewerker die zich ziek meldt geeft aan door welke „medische” klacht hij niet kan werken. Wanneer je deze medewerker naar een bedrijfsarts stuurt, zal de medewerker gaan uitleggen waarom hij met de medische klachten niet kan werken en de arts zal beoordelen of dat klopt. Is de arts voldoende overtuigd van de medische klacht, dan mag de medewerker voorlopig thuisblijven.

Er kunnen echter veel andere factoren van invloed zijn op het verzuim. Voorbeelden daarvan zijn er vele, bijvoorbeeld een ziek kind thuis, problemen op het werk, privé-problemen. De medewerker die zich ziek meldt, zal deze omstandigheden echter niet snel melden bij zijn werkgever. Er wordt dan een medische reden aan toegevoegd, zoals griep, hoofdpijn, algehele malaise of overspannenheid.

Iedere ziekmelding begint met de persoonlijke afweging die iemand maakt om zich ziek te melden. Ik ben van mening dat het bespreekbaar maken van dit gedragselement de eerste stap moet zijn in een goede verzuimbegeleiding. Dit bereik je niet door bij het ziekteverzuim te focussen op de medische klacht en de medewerker naar een bedrijfsarts of Arbo-verpleegkundige te sturen.

Demedicaliseren
Aandacht besteden aan de niet-medische kant van het verzuim vergt een ander type functionaris bij Arbo-diensten. Een functionaris die meer gefocust is op de gedragselementen van het verzuim en die gericht is op reïntegratie. Wij hebben deze functionaris gevonden in de arbeidsdeskundige: een functionaris die in staat is gesprekken aan te gaan, te confronteren en te begeleiden. Wat niet medisch is, moet je bij een dokter vandaan houden, want anders krijgt het een onnodig medisch predikaat.

Demedicaliseren betekent niet dat er geen bedrijfsarts meer nodig is. Verzuim moet anders gediagnosticeerd worden. Er dient niet alleen door een doktersbril gekeken te worden, maar met een ruimere blik waarbij de relatie tot het werk en de thuissituatie meegewogen moet worden.

Verzuim
Ieder mens is wel eens ziek en heeft last van meer of minder ernstige klachten. Mensen met vergelijkbare klachten hoeven echter niet per definitie hetzelfde verzuimgedrag te laten zien. De één meldt zich direct bij de eerste beginselen van griep, de ander is met hoge koorts nog steeds aan het werk. Het verzuim kan gezien worden als een gedragscomponent bij de ziekte of klacht van de werkende mens. Vanzelfsprekend is deze gedragskeuze soms nauwelijks vermijdbaar, maar vaak ook wel.

Meer dan 60 procent van de verzuimmeldingen heeft geen strikt medische oorzaak. Voor de verzuimbegeleiding heb je dan veel meer aan een arbeidsdeskundige. Een arbeidsdeskundige richt zich niet op wat de verzuimende medewerker niet kan, maar gaat uit van wat deze wel kan. De verantwoordelijkheid voor het verzuim wordt teruggelegd bij de medewerker en de medewerker wordt aangespoord om zijn arbeidscapaciteiten te benutten. Een medewerker die uitvalt met knieklachten kan heel goed zittend werk uitvoeren.

De medewerker langere tijd thuis laten zitten, om zogenaamd tot rust te komen, maakt de medewerker niet beter. De medewerker zal inzicht moeten krijgen in de oorzaak van de overbelasting en in overleg met de leidinggevende zal gezocht moeten worden naar mogelijkheden om het werk beter in balans te krijgen met de belastbaarheid van de medewerker. Tevens zal de medewerker inzicht moeten krijgen in zijn eigen belastbaarheid en moeten leren anders met de belasting in het werk om te gaan.

Ik adviseer werkgevers de juiste Arbo-partners te kiezen. De succesformule voor het terugdringen van verzuim en het voeren van een goed gezondheidsbeleid is gelegen in een optimale samenwerking tussen alle betrokkenen. Dus niet een bedrijfsarts op afstand maar een vaste arbeidsdeskundige die betrokken is bij wat er binnen de organisatie speelt.

De auteur is directeur van A-rea Arbo.