’t Is elk jaar weer een bekend ritueel. Het salarisstrookje van mei of juni wordt omzichtig uit de envelop gepeuterd en vervolgens tot op de komma gespeld. Vermakelijk eigenlijk, want grote verrassingen kunnen er niet op staan. Het vakantiegeld bedraagt immers 8 procent van het verdiende loon. Zoiets valt ver van tevoren al redelijk nauwkeurig uit te rekenen.

Maar een feest blijft het. Want binnen is binnen en eindelijk kan het gat in de begroting worden gedicht of die digitale camera aangeschaft. En de vloerbedekking was eigenlijk ook niet meer om aan te zien. Plus dat we nog op vakantie moeten. ’t Kost allemaal handenvol euro’s. We zouden ons geen raad weten zonder vakantiegeld.

Veel onderzoek naar vakantiegelddoelen is er nooit gedaan. Ook publicaties over het onderwerp zijn nauwelijks te vinden. Bij het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) moeten ze het antwoord op de vraag naar vakantiegeldbesteding eveneens schuldig blijven. Voorlopig althans. „We worden veel gebeld over dit onderwerp”, aldus woordvoerster Caroline Sodenkamp. „Maar we weten het ook niet precies. Gek eigenlijk. ’t Is toch een veelbesproken onderwerp.”

Enquête
Voor het Nibud reden temeer om samen met De Telegraaf een enquête uit te zetten. De resultaten daarvan worden in de loop van de volgende maand verwacht. Zo wil het Nibud weten hoeveel vakantiegeld er per huishouden binnenkomt. Vervolgens wordt gevraagd waaraan deze centen naar verwachting zullen worden besteed.

De antwoordmogelijkheden zijn divers: een grote aankoop, het betalen van openstaande rekeningen, dagelijkse uitgaven, het aflossen van schulden, sparen, beleggen of op vakantie gaan natuurlijk. Sodenkamp: „Het kan ook heel iets anders zijn, we zijn benieuwd.” De Nibud-enquête vraagt verder -ter vergelijking- nog naar het uitgavenpatroon van vorig jaar en of mensen hun vakantiegeld eens per jaar willen ontvangen of uitgesmeerd over twaalf maanden.

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) schat dat er in Nederland tussen de 12 en 14 miljard euro aan vakantiegeld omgaat, ruwweg 8 procent van het nettojaarsalaris. Per werknemer is dat gemiddeld zo’n 1500 euro schoon in het handje.

De rekenmeesters van het CBS denken vervolgens ook te weten hoeveel geld er opgaat aan vakanties: 7,8 miljard euro (cijfers over 2000). Daar zit zo’n beetje alles in wat met vakantie te maken heeft: de reizen zelf (zowel in de zomer als in de winter), eventuele verzekeringen, foto’s of de entreegelden voor een dagje dierentuin. Caravans, tenten, boten, ski’s en kampeeruitrustingen vallen buiten de berekening. Deze spullen moeten immers vaker dan één vakantie mee.

Vervolgens is het geen zaak van even snel plussen en minnen. Want vakanties worden in veel gevallen al in december gepland en voor een groot deel ook betaald. Wie wensen heeft, moet vroeg boeken. Last minute kan, maar de risico’s van een teleurstelling zijn groter. Vroeg boeken dus, en vroeg afrekenen. De eindejaarsuitkering of de dertiende maand leent zich uitstekend voor dat doel. Dat betekent vervolgens wel dat een groot deel van het eigenlijke vakantiegeld dus beschikbaar is voor andere zaken.

Uit eerdere publicaties van het CBS blijkt dat van een structurele stijging van de consumptie in de maand juni geen sprake is. De curves die het bureau tekent, laten wat dat betreft alleen een duidelijke piek zien in de cadeaumaand december. Uiteraard zullen er veel mensen zijn die een tekort wegwerken met het vakantiegeld of een extra uitgave doen. Maar heel opvallend is die tendens niet.

Als het vakantiegeld voor een groot deel niet aan vakantie of consumptie opgaat, waaraan dan wel? Het antwoord is heel Hollands: de spaarrekening vaart er wel bij. Uit statistische gegevens blijkt dat de maanden mei en juni goed zijn voor een kwart van de totale jaarlijkse besparingen.

De banken weten dat. Let maar eens op. Binnenkort komen de folders weer: als u nu 1000 euro op uw spaarrekening zet, krijgt u een luchtbed, een handdoek, een fotocamera of andere „fantastische” hebbedingetjes. En ach, sparen kan nooit kwaad. Uitgeven kan altijd nog.