Rabbijnen verklaren zich tegen geweld
Er zou een internationale bijeenkomst georganiseerd moeten worden om een religieuze verklaring op te stellen tegen geweld begaan in naam van God. Dat voorstel bracht de Israëlische opperrabbijn Israël Meïr Lau deze week naar voren op een vierdaagse internationale conferentie in Brussel, waaraan 250 rabbijnen deelnamen.
Het voortouw voor de organisatie van deze bijeenkomst zou Nederland moeten nemen, vindt Lau, gezien de lange Nederlandse traditie van tolerantie. Overigens werd de meest recente uiting van grove Nederlandse intolerantie ook besproken. De rabbijnen wisselden met elkaar van gedachten over de rol van religie bij de verrechtsing van de Europese politiek en over de moord op Fortuyn. Ze hebben zich collectief uitgesproken tegen terreur en voor vrede. Zo stelde Lau dat ideologische strijd nooit mag leiden tot bloedvergieten. Hij veroordeelde het misbruik van geloof en religie bij kamikazeacties, zoals bij het martelaarschap van Palestijnse zelfmoordcommando’s. „Ik veroordeel het gebruik van het geloof om bloedvergieten te rechtvaardigen, omdat we nooit het licht zien aan het einde van deze tunnel”, zei hij.
Over de aanslag op Fortuyn zei Lau dat een politiek leider om zijn opvattingen en ideeën over maatschappelijke vernieuwing de mond gesnoerd is. Het doet hem denken aan de jaren dertig van de vorige eeuw, waar de ontmenselijking begon met boekverbrandingen en eindigde met het verbranden van mensen. „Wat er met Fortuyn gebeurd is, is het gevolg van zo’n destructieve, duistere periode waarin mensen hun mening niet mogen uiten over ethiek en regelgeving in de samenleving”, aldus Lau. De Lubawitscher opperrabbijn Berel Lazar stelde dat de moord op Fortuyn volstrekt onacceptabel is. „Het belang van leven, door God geschapen, is universeel, en niet alleen voor godsdienstige mensen. Iedereen heeft de vrijheid zijn mening te uiten, maar niet als deze mensen beschadigt.”
Een onthutste Romano Prodi, voorzitter van de Europese Commissie, sprak de rabbijnenconferentie vlak na de moord op Pim Fortuyn toe. De verrechtsing van het politieke klimaat binnen Europa wordt volgens hem steeds duidelijker. De toenemende intolerantie en onverdraagzaamheid onder grote groepen van de bevolking is een verontrustende ontwikkeling.
Op de vraag wat concreet de rol van confessionele partijen is in de huidige politieke verrechtsing, vertelde opperrabbijn Sacks over een initiatief ten tijde van de vijftigste verjaardag van de staat Israël: alle religies werden opgeroepen zich open te stellen voor andere religies, in een tijd waarin mensen zich eerder lijken terug te trekken.
Opperrabbijn Goldschmidt riep de politiek op om de escalatie van de huidige polarisering van de politiek een halt toe te roepen, anders dreigt volgens hem de situatie uit de jaren dertig weer. De Fransen als voorbeeld nemend, zei hij dat men niet bij voorbaat gelooft dat de antwoorden op maatschappelijke problemen bij rechts liggen en dat het dus aan de politiek-religieuze leiders is om andere antwoorden te formuleren en nieuwe kaders te scheppen. Opperrabbijn Berel Lazar zag een andere mogelijkheid. Aan de hand van de ontwikkelingen in Rusland stelde hij dat er geen dagelijks, maar ook geen politiek leven kan zijn zonder religie.