Voor het eerst verscheen donderdag het hele kabinet in de Kamer om zich te verantwoorden voor de beleidsresultaten. Vorig jaar werd een delegatie afgevaardigd.

Enige commotie ontstond woensdag toen bleek dat de fractievoorzitters van de regeringspartijen zelf niet aanwezig zouden zijn bij het debat. Verhagen (CDA), Van Aartsen (VVD) en Dittrich (D66) gaven de voorkeur aan hun campagnes voor de Europese grondwet. Het verantwoordingsdebat lieten ze over aan hun fractiespecialisten Verburg (CDA), Blok (VVD) en Bakker (D66).

PvdA-leider Bos stelde donderdagmorgen in het debat vast dat de coalitiefractievoorzitters kennelijk niet durven. „Terwijl het afleggen van verantwoording toch een hoofdtaak van een politicus is.” LPF-fractievoorzitter Van As vindt de actie „onbeschoft.” ChristenUnie-leider Rouvoet, die een reis naar Israël afzegde, sprak van een „genante” situatie.

Ook vice-premier Zalm kon zijn teleurstelling niet verbergen. „Een forse meerderheid van de Kamer heeft gevraagd om een debat met het voltallige kabinet. Ik dacht dat het dan een goede gewoonte was dat de fractievoorzitters het debat voeren.” Verhagen, Van Aartsen en Dittrich verdedigden zich door erop te wijzen dat de afvaardiging van hun fractie niets zegt over het belang van het debat.

Tijdens het debat maakte de linkse oppositie duidelijk ontevreden te zijn met het gevoerde beleid. De Algemene Rekenkamer mag tevreden zijn over de rechtmatigheid van de rijksbestedingen, PvdA, GroenLinks en SP vinden de politieke keuzes erachter onaanvaardbaar. Het kabinetsbeleid treft kwetsbare groepen bovengemiddeld in hun koopkracht. Bovendien leidt het allerminst tot het gewenste herstel van de Nederlandse economie. Daardoor ontbreekt maatschappelijk draagvlak.

Inderdaad erkent minister Zalm van Financiën in zijn jaarverslag dat Nederland vorig jaar onvoldoende heeft kunnen profiteren van de sterke wereldhandel. Hij wijt de verslechterde concurrentiepositie echter aan de nog altijd hoge loonkosten. Voor loonmatiging is het volgens hem voorlopig nog geen tijd. Minister De Geus (Sociale Zaken) voegde daaraan toe dat vooral exportgevoelige sectoren moeten oppassen met de loonontwikkeling.

Niettemin is het kabinet in hoofdlijnen tevreden over de geboekte resultaten in 2004. Belangrijke doelen als minder criminaliteit, het terugdringen van regels, hervorming van de sociale zekerheid, minder verkeersslachtoffers, betere bereikbaarheid van de overheid en minder ziekteverzuim onder ambtenaren zijn gehaald.

De coalitiepartijen CDA, VVD en D66 complimenteerden het kabinet daarmee. Wel vroegen zij meer aandacht voor het terugdringen van de bureaucratie.

SGP’er Van der Vlies riep het kabinet op een systeem te ontwikkelen waarmee de koopkracht van kwetsbare groepen beter in de gaten kan worden gehouden. Verder vroeg hij opnieuw aandacht voor de positie van gezinnen. „Het afgelopen jaar stond bol van de maatregelen die een goed en gezond gezinsleven belemmeren.”