is het met drs. S. J. van Leeuwen eens dat het occultisme niet als de drijvende kracht achter Hitler moet worden gezien. Toch meent hij dat het verstandig is deze factor wel degelijk een rol van betekenis toe te kennen. In het RD van 12 mei geeft Van Leeuwen een deskundige reactie op mijn bijdrage over Hitler. Die reactie is voor een deel ingegeven door het opschrift en de inleidende zinnen bij het artikel.

Die zijn echter niet door mij zo geformuleerd en kunnen een eenzijdig beeld geven. In de inleiding staat namelijk „dat de nazi-leider zich liet leiden door het occultisme”, terwijl ik het voorzichtiger gesteld heb, namelijk dat Hitler gebruikgemaakt heeft van ideeën die in occulte kring zijn ontstaan.

Verklaringsmodel
Ik ga ervan uit dat Hitler occulte invloeden heeft ondergaan, en dat is minder sterk uitgedrukt dan „zich liet leiden door het occultisme.” Met de auteur ben ik het eens dat het occultisme als drijfveer een verklaring is die tekortschiet. Maar ik heb ook niet bedoeld dit als enige verklaring te geven.

Aan het eind schrijf ik: „Wie op zoek is naar de motieven van Hitler en zijn geweldige verlangen om te vernietigen, doet er goed aan ook (!) dit spoor te onderzoeken.” De werkelijkheid (ook de persoon van Hitler) is erg complex en kan niet begrepen worden door één verklaringsmodel.

Ik weet dat de bronnen over het verleden van Hitler niet allemaal even betrouwbaar zijn, maar er ontstaat wel een algemeen beeld van het milieu waarin deze leider opgroeide. Wie vervolgens let op allerlei uitingen, op zijn geweldige invloed op mensen, op zijn psychische en emotionele reacties en op zijn soms paranormale begaafdheden, ziet voldoende verschijnselen om te denken aan demonische beïnvloeding.

Voorliefde
Dit is niet hetzelfde als menen dat iemand steeds met occulte zaken bezig was of zich uitsluitend hierdoor liet leiden, want dan zien we andere factoren over het hoofd. Ook is een bepaalde mate van occulte belasting nog niet hetzelfde als bezetenheid in de ergste zin van het woord. Het gaat er mij om dat we naast alle politieke, psychologische en economische motieven óók letten op occulte invloeden.

Vanuit die invalshoek is het verlangen naar vernietiging goed te plaatsen. Een van de aanwijzingen voor occulte beïnvloeding is het linksdraaiende hakenkruis. De voorliefde voor de muziek van Wagner, de vele wreedheden, het verlangen om het joodse volk uit te roeien en nog veel meer factoren wijzen ook in die richting. Wie Daniël 10 bestudeert en let op de geestelijke machten (’vorsten’) achter de koninkrijken, doet er goed aan niet te blijven steken in de gangbare wetenschappelijke verklaringen.

De auteur is verbonden aan de Christelijke Hogeschool Ede en de Evangelische Theologische Faculteit te Leuven (België).