Oezbekistan onderdrukt en arm onder autocratisch bestuur
Oezbekistan, waar vrijdag een gevangenis door overvallers met veel geweld werd bevrijd, is een van de dichtstbevolkte landen in Centraal-Azië. Ook kent het land de grootste veiligheidsmacht. Hieronder een korte schets van het land.
Oezbekistan werd in 1991 soeverein, na meer dan een eeuw Russische overheersing: eerst als deel van het Russische rijk, daarna als component van de Sowjet-Unie. Het land ligt op de oude Grote Zijde Route, tussen Europa en Azië.
Momenteel is er vrijwel geen oppositie, simpelweg omdat de autoritaire president Islam Karimov, een econoom, daar niets van wil weten. De spaarzaam toegelaten internationale waarnemers bij de parlementsverkiezingen in 2004 stelden allemaal dat die niet eerlijk zijn verlopen. De media staan onder controle van de Staat.
Economische hervormingen gaan zeer langzaam. De Wereldbank rekende Oezbekistan in 2003 tot de ex-Sowjet-staten met de laagste levensstandaard en economische groei. Ook met de mensenrechten gaat het niet goed. Volgens de Verenigde Naties is er sprake van systematische martelingen.
Ook Oezbekistan kreeg te maken met internationaal terrorisme. Zo was er een aantal bomaanslagen in de hoofdstad Tasjkent in 1999. Begin vorig jaar vielen opnieuw tientallen doden bij zelfmoordaanslagen. De regering trad hard op en stond het de Verenigde Staten toe een militaire basis bij de grens met Afghanistan te gebruiken, wat leidde tot dank en financiële steun van Amerika. Tientallen mensen zijn op verdenking van terrorisme opgepakt en in de gevangenis gezet, volgens mensenrechtenorganisaties vaak zonder geldige reden of proces.
Het land telt 27 miljoen mensen, is 447.000 vierkante kilometer groot en ligt ingeklemd tussen Kazachstan en Turkmenistan, met Afghanistan in het zuidoosten. Belangrijkste religie is de islam. Het land exporteert vooral katoen, goud, gas, stoffen en motorvoertuigen.