”De leugen regeert. Valse beschuldiging en de wereld van de Bijbel”
Auteur: C. Houtman (red.)
Uitgeverij: Kok, Kampen, 2004 (Kamper Studies)
ISBN 90 435 1026 2
Pagina’s: 174
Prijs: € 22,50. Onder de aan koningin Beatrix ontleende titel ”De leugen regeert…” wordt in een nieuw deel uit de reeks ”Kamper Studies” een aantal opstellen gepresenteerd over valse beschuldiging in de Bijbel en in de wereld van de Bijbel.

Het is inderdaad een thema dat door heel de Bijbel heen op verschillende wijzen terugkomt. Zo laat C. Houtman zien dat bijvoorbeeld in 1 Koningen 12 de rechtspleging slechts een façade is waarachter het grofste onrecht plaatsheeft. Hij tekent een wereld zonder recht waarin slechts de hoop resteert dat God het kwaad niet ongestraft zal laten. In het apocriefe verhaal van Susanna blijken de magistraten verkrachters van het recht te zijn. J. W. Wesselius trekt verbindingslijnen tussen Genesis 38-44 en Daniël 3 en 6. Hij ziet het levensverhaal van Jozef als de sleutel voor de interpretatie van het boek Daniël.

C. G. den Hertog gaat in op valse beschuldiging in de Griekse vertaling van het Oude Testament. Het is, evenals de bijdrage van K. Spronk over de verdwijning van een Ugaritische koningin uit de dertiende eeuw voor onze jaartelling, een opstel met een sterk specialistisch karakter.

P. H. R. van Houwelingen zet de feiten op een rij inzake valse verklaringen in het proces tegen Jezus. Opmerkelijk is dat in het koptische Thomas-evangelie een gereconstrueerde valsegetuigenverklaring letterlijk Christus in de mond wordt gelegd. Een valse beschuldiging wordt wonderlijk getransformeerd tot een ”Jezus-woord” en zo wordt een gnostisch beeld van Hem getekend, waarbij Hij de materiële wereld definitief te gronde richt.

R. Roukema analyseert de valse beschuldiging tegen Paulus waartegenover hij zich verdedigt in de tweede brief aan de Korinthiërs. Hij zou „naar het vlees” leven, dat wil zeggen in eigen kracht en niet, zoals een pneumaticus betaamt, uit de Geest. Hij zou op het gebied van visioenen en openbaringen niets te melden hebben en wellicht met list en bedrog van de Korinthiërs geprofiteerd hebben. De rivalen van Paulus legden meer nadruk op de kracht die van de opgestane Christus en van de Geest uitging, terwijl de apostel aandacht had voor kracht in het teken van zwakheid, voor Christus’ kruisiging en opstanding. Dus Paulus had meer oog voor de dialectiek van het Evangelie. Overigens lijkt mij de conclusie dat Paulus gemeend zou hebben een exclusief recht te kunnen laten gelden op de gemeente te Korinthe te kort door de bocht.

Al met al hebben we hier een interessante bundel voor de liefhebbers. En zoals het met dergelijke bundels gaat, spreekt de ene bijdrage meer aan dan de andere.