Onderduiker stond in vervalst trouwboekje
De 13-jarige joodse jongen Herman Dasberg kreeg als onderduiker een plaats in een vervalst trouwboekje van het Friese echtpaar Van der Wal. Hij voelde zich tijdens zijn onderduiktijd vanaf november 1943 echt deel van het boerengezin met drie kinderen in het Friese Harich.
Herre van der Wal en zijn vrouw Rimke werden dinsdag in Stavoren beiden postuum onderscheiden met de Yad Vashem-onderscheiding van de staat Israël. Dasberg, die zich nu Chaim noemt en in Israël woont, was bij de plechtigheid aanwezig. Na vijf onderduikadressen waar hij zich niet geaccepteerd voelde, ontving hij in het gezin Van der Wal eindelijk genegenheid. Hij hielp op de boerderij, leerde Fries en ging, zonder druk van Herre en Rimke, ’s zondags mee naar de kerk.
Herre en Rimke woonden met hun drie kinderen, Klaske (geboren in 1929), Johannes (geboren in 1936) en Pieter (geboren in 1940), in Harich, toen gemeente Gaasterland. Hun boerderij met twaalf koeien en een groot stuk land lag aan het Westerend.
Herre was een gevoelige, joviale man, vol humor. Na een dag hard werken mocht hij graag op zijn accordeon spelen. Hij was altijd zichzelf. Van de toen heersende rangen en standen in de boerengemeenschap raakte hij niet onder de indruk, noch werd hij erdoor beïnvloed.
Rimke was een stille, rustige vrouw. Haar gevoelens kon zij moeilijk uiten, maar zij was de spil in haar gezin en op de boerderij.
Een verzetsman bracht Herman Dasberg in november 1943 op de fiets van Sneek naar Harich. Een spannende tijd brak aan toen een broer van Herre, Tjalke van der Wal uit Koudum, door de nazi’s met een nekschot werd gedood. Tjalke van der Wal was een actieve verzetsman. De Duitsers hadden ontdekt dat hij onderduikers had.
Kort na de Bevrijding in mei 1945 kwam het goede bericht dat Hermans moeder, Sydie Dasberg, en zijn zusje de oorlog hadden overleefd. Over het lot van Hermans vader was nog niets bekend. Pas in oktober 1945 kwam het bericht dat Hermans vader in een concentratiekamp was vermoord. In 1949 vertrok Herman naar Israël. Ook zijn moeder en zijn zusje vestigden zich daar.
Met de Yad Vashem-onderscheiding eert de staat Israël niet-joden die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben ingezet voor het redden van joden. Zij krijgen de eretitel ”rechtvaardige onder de volkeren”. Het Yad Vashem Instituut in Jeruzalem heeft sinds 1953 ruim 20.000 mannen en vrouwen, onder wie bijna 4700 Nederlanders, die onderscheiding toegekend.