Meer dan 7000 militairen en 2500 Russische veteranen uit de Tweede Wereldoorlog namen deels in uniformen van het Rode Leger van destijds aan de parade deel. Talrijke legervoertuigen uit de oorlog, speciaal voor de optocht nagemaakt, trokken voorbij onder het toeziend oog van gastheer Vladimir Poetin en talrijke hoogwaardigheidsbekleders.

Voor het mausoleum van de stichter van de Sowjet–Unie, Lenin, namen naast president Poetin president Bush, VN–topman Annan, de Chinese president Hu Jintao en anderen het defilé af. Bij de zestigste verjaardag van de overwinning op nazi–Duitsland waren ook vertegenwoordigers van de verslagen landen aanwezig in de persoon van bondskanselier Schröder voor Duitsland en premier Koizumi van Japan. Duitse oud–strijders vergezelden voor het eerst hun regeringsleider, die als eerste bondskanselier aanwezig was bij de herdenking in Moskou.

Zonder enig spoor van berouw te tonen voor de Russische onderdrukking van Oost– en Centraal–Europa na de oorlog, waar menigeen op had gehoopt, sprak Poetin maandag over de lessen die uit het bloedigste conflict in de geschiedenis getrokken moeten worden. „De lessen van de oorlog zijn een waarschuwing dat onverschilligheid, inschikkelijkheid en medeplichtigheid aan geweld onvermijdelijk leiden tot verschrikkelijke tragedies op wereldschaal”, aldus Poetin.

De Russische president bewees de veteranen van alle geallieerde landen eer, maar benadrukte dat de Sowjet–Unie en haar burgers de zwaarste offers hadden gebracht en uiteindelijk de doorslag gaven. Bijna 27 miljoen Russen overleefden het conflict niet. „Door de bevrijding van Europa en de slag om Berlijn bracht het Rode leger de oorlog tot een succesvol einde”, ging hij verder. In verscheidene landen die onder het juk van Stalin kwamen na de oorlog, was de stemming maandag bij velen allerminst opgetogen.

De Poolse president Aleksander Kwasniewski woonde ondanks felle kritiek in zijn eigen land de plechtigheden in Moskou bij. Van de Baltische staten was alleen de Letse presidente Vaira Vike–Freiberga naar Moskou gereisd voor de plechtigheden. De Litouwse en Estse presidenten Adamkus en Ruutel gingen niet in op de uitnodiging van Poetin.

Vike–Freiberga verklaarde vooraf naar Moskou te zullen gaan om te vieren dat de nazi’s waren verslagen maar ook om de wereld eraan te herinneren „dat half Europa niet werd bevrijd, geen democratie kreeg”. Honderdduizenden mensen in de Baltische staten werden na 1945 uit hun land gedeporteerd en honderdduizenden Russen werden gedwongen hun plaats in te nemen.

President Bush onderschreef voor zijn Europese reis de lezing van zijn Letse collega. In plaats van vrijheid te brengen betekende het einde van de oorlog voor landen „dat ze werden overgenomen door een repressief communistisch regime”, zei de Amerikaan tot woede van Rusland. Amerikaanse vraagtekens bij de democratische koers van het Kremlin heden ten dage droegen eveneens bij aan de meer gespannen verhoudingen tussen Moskou en Washington van de afgelopen tijd.

De vijfdaagse reis van Bush naar Europa, die hem onder meer ook naar Limburg bracht, staat volgens het Witte Huis voor een belangrijk deel in het teken van de verspreiding, promotie en viering van democratie. Poetin haakte maandag in zijn rede ook in op dat thema en maakte duidelijk dat wat hem betreft Rusland zelf wel invulling zal geven aan de term democratie… „Ons beleid is gebaseerd op de idealen van vrijheid en democratie en het recht van alle landen om zelf hun pad van ontwikkeling te kiezen”.

In het bijzijn van de Amerikaanse president Bush sprak Poetin eveneens over de dreiging van terrorisme vandaag de dag en over de plicht om de wereldorde die gebaseerd is op veiligheid en gerechtigheid te beschermen. De terreurdreiging leidde ertoe dat maandag uitgebreide veiligheidsmaatregelen waren getroffen. Belangrijke delen van het centrum van de stad waren afgesloten en Russen kregen het advies de plechtigheden thuis op de televisie te volgen.

Opstootjes hadden op verscheidene plaatsen in de stad plaats. Zo werden tientallen mensen werden opgepakt bij het station Belaroeskaja na botsingen met agenten in oproeruitrusting. De burgers klaagden erover dat de officiële plechtigheden niet voor gewone Russen bedoeld waren en dat zelfs veteranen waren uitgesloten.