„Rusland is een groot land en ik zie ernaar uit om bij grote vraagstukken samen te werken”, zei Bush, die Poetin met name bedankte voor de hulp ten aanzien van Iran en het Midden-Oosten.

De ministers van Buitenlandse Zaken, Condoleezza Rice en Sergej Lavrov, zeiden dat Bush en Poetin het in grote lijnen eens zijn over het Midden-Oosten, steun aan de Palestijnse leider Mahmud Abbas en bestrijding van terrorisme. Daarnaast kwamen onder meer Irak, Noord-Korea, Afghanistan en Iran ter sprake.

Washington is bezorgd over een kernreactor die Iran met Russische hulp bouwt bij de stad Bushehr. De VS vermoeden dat Iran een kernwapen probeert te ontwikkelen, maar vooralsnog accepteren zij de verzekeringen van Moskou dat er geen uranium wordt verrijkt of opgewerkt en dat gebruikte brandstofstaven teruggaan naar Rusland.

Volgens Rice hebben Bush en Poetin een verstandhouding waarin zij elk onderwerp met elkaar kunnen bespreken. „Voor de twee presidenten zijn er geen verboden onderwerpen”, beaamde Lavrov. De verstandhouding heeft de laatste tijd wel geleden onder Russische raketverkopen aan Syrië, de aanpak van bedrijven door Moskou en klachten van Rusland over Amerikaanse bemoeienissen in zijn traditionele invloedsfeer.

Poetin leek zich voor de komst van Bush duidelijk te ergeren aan diens kritiek op de Russische houding tegenover voormalige Sovjetrepublieken. Bush zei zaterdag tijdens zijn stop in Letland dat Moskou de overheersing van Midden- en Oost-Europa door de Sovjet-Unie en de bezetting van de Baltische republiek zou moeten toegeven. Bush noemde de overheersing een van de grootste onrechtmatige daden van de geschiedenis, maar zei ook dat de Verenigde Staten een aanzienlijk deel van de schuld voor de verdeling van Europa dragen.

Bij onderhandelingen tussen de leiders van de VS, de Sovjetunie en Groot-Brittannië in 1945 in Jalta, kreeg Stalin de vrije hand in Oost-Europa. De vrijheid van kleine naties deed er niet toe, zei Bush tijdens zijn bezoek aan de Letlandse hoofdstad Riga. Hij beloofde dat zijn regering niet de fout zal maken vrijheid op te offeren in een ijdel streven naar stabiliteit.

Bush prees de Balten omdat ze de hoop niet hebben opgegeven tijdens de halve eeuw sovjetbezetting. Plechtig beloofde Bush de vrijheid van de Baltische staten te verdedigen. „Bij het verdedigen van uw vrijheid zal u nooit alleen staan”, zei Bush. Tijdens de bezetting, zo bracht Bush in herinnering, steunden de VS de Baltische staten door hun vlaggen, die in eigen land waren verboden, te laten wapperen bij de gezantschappen van de staten in de VS.

Na zijn ontmoeting eerder met de leiders van Litouwen, Letland en Estland verklaarde Bush dat Rusland geen recht heeft kwaad te zijn omdat de VS zich bemoeit met de democratische vooruitgang in buurlanden van Rusland. Bush zinspeelde erop dat Moskou de pijn die het heeft veroorzaakt in de Baltische staten erkent.

Het helpen van andere landen om vrij te zijn omschreef Bush als rationeel, menselijk en fatsoenlijk buitenlands beleid. Hij beloofde bij zijn bezoek aan Rusland om president Vladimir Poetin duidelijk te maken dat het in Ruslands eigen belang is dat het grenst aan democratieën.

Poetin schoof eerder de suggestie dat Rusland zich moet verontschuldigen voor de bezetting van de Baltische staten terzijde door te zeggen dat Rusland zijn excuses al heeft aangeboden na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Opnieuw verontschuldigingen aanbieden zei hij niet nodig te vinden.

De Litouwse president Valdas Adamkus en de Estlandse president Arnold Ruutel wonen maandag de Russische militaire parade ter herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog niet bij uit protest tegen de Russische weigering om te erkennen dat de bezetting van hun landen illegaal was. Bush gaat wel. Bush riep op tot vrije verkiezingen in Wit-Rusland, de voormalige Sovjetrepubliek die hij eerder de laatst overgebleven dictatuur in Europa noemde.

Bush uitte ook kritiek, door erop te wijzen dat de Letlanders de grote Russisch-sprekende minderheid van het land de hand moet reiken. Rusland klaagt regelmatig dat de Russische minderheid in Letland wordt gediscrimineerd.

Rice zei dat Washington er niet op uit is om Moskou de les te lezen. „Het is dat de Verenigde Staten en Rusland een diepe en brede relatie hebben. Wij willen die dieper en breder maken. En het thema van gemeenschappelijke waarden en hoe de Russische democratie vooruitgaat is een van de onderwerpen op de agenda, een belangrijk onderwerp op de agenda.”

Poetin zei in een interview met het CBS-programma 60 Minutes dat de VS hun vorm van democratie niet naar andere landen moeten proberen te exporteren, zoals in Irak. Hij zei dat er ook op de Amerikaanse democratie het een en ander valt aan te merken, zoals de indirecte presidentsverkiezing via een college van kiesmannen.

In een zaterdag in Frankrijk uitgezonden tv-interview zei president Poetin dat de uitbreiding van de NAVO de veiligheid in de wereld niet heeft vergroot. Poetin waarschuwde ook dat een eventuele toetreding van Oekraïne tot het bondgenootschap problemen kan scheppen.

Poetin benadrukte in het vrijdag opgenomen interview met France-3 dat de huidige samenwerking tussen Rusland en Oekraïne „enorm” is. Die coöperatie blijft echter belist niet op dat niveau als Oekraïne tot de NAVO toetreedt en NAVO-wapens tot zijn grondgebied toelaat. „Ik zou onze recentste technologische uitrusting en onze gevoelige bewapening er beslist niet handhaven”, aldus Poetin. „Oekraïne zou problemen kunnen krijgen.”

De Oekraïense president Viktor Joesjtsjenko zei vorige maand dat de toetreding tot de NAVO en de Europese Unie de hoogste prioriteit in zijn beleid zullen krijgen. Poetin reageerde met zijn opmerkingen waarschijnlijk op die uitlating. De Russische leider zei ook geen voordelen te zien in de toetreding van de Oostzeestaten tot de NAVO vorig jaar. „Ik zie bijvoorbeeld niet op welke wijze de uitbreiding (van de NAVO, red.) tot onze Baltische buren de wereldveiligheid heeft vergroot.”