Sharon stelt Bush interim-regeling voor
Voor de vijfde keer sinds hij premier werd stapt Ariel Sharon dinsdag het Witte Huis binnen.
De Israëlische premier brengt een plan met zich mee voor een interim-vredesregeling met de Palestijnen. Dat plan kan volgens Sharon alleen worden uitgevoerd als de Palestijnse leider Yasser Arafat aan de kant wordt gezet. Sharon en zijn teamleden hebben ook een rapport bij zich, waaruit volgens hen blijkt dat Arafat medeverantwoordelijk is voor terreuraanslagen op Israëlische burgers.
Het is niet precies bekend wat het plan van Sharon inhoudt. Maar de Israëlische media verwachten dat Sharon een langdurige interim-regeling zal voorstellen, waarin Israël akkoord gaat met de oprichting van een Palestijnse staat. Van deze staat zullen Israël en de Palestijnen de grenzen echter nog niet vaststellen. Sharon wil ook de instelling van een regionale conferentie, waarbij leiders van Israël en de Arabische landen op regelmatige basis bij elkaar komen. Hij zou ook ideeën ter sprake willen brengen voor herstel van de Palestijnse economie. Deze is zwaar gehavend door de reacties van het Israëlische leger op terreuraanslagen.
Maar het plan kan volgens Sharon alleen doorgang vinden als Yasser Arafat als leider van de Palestijnen verdwijnt. Arafat is volgens Sharon een blokkade voor de vrede. Hij hoopt de steun van de Amerikanen te krijgen voor de verwijdering van de voorzitter van de Palestijnse Autoriteit.
Het Amerikaanse leiderschap is zelf ook overtuigd dat Arafat vele kansen voorbij heeft laten gaan om de positie van zijn volk te verbeteren. Maar toch vinden de Amerikanen dat Sharon niet om Arafat heen kan. De adviseur voor de Nationale Veiligheid, Condoleezza Rice, zei op Fox News-televisie: „Het standpunt van het Witte Huis is dat wij niet de leiders gaan kiezen voor het Palestijnse volk.” Zij voegde er echter aan toe dat voorzitter Arafat verantwoordelijkheden uit de weg is gegaan.
De Amerikanen zullen met Sharon willen spreken over een internationale conferentie, die aan het begin van de zomer zal worden gehouden en waaraan de Verenigde Staten, Rusland, de Europese Unie en de VN meedoen. Sharon zal in principe akkoord gaan met een dergelijke bijeenkomst. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, zei op de NBC-televisie dat hij er zeker van is dat ook de Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook ter sprake zullen komen. „Nederzettingen worden steeds groter”, aldus Powell. „Daar moet iets aan gedaan worden.”
Aluf Benn, correspondent diplomatieke zaken voor het blad Ha’aretz, schreef in het Amerikaanse magazine Foreign Affairs dat Sharons plan inhoudt dat Israël twee ’veiligheidszones’ op de Westelijke Jordaanoever onder direct bestuur houdt. Een brede zone in de Jordaanvallei moet afweer bieden tegen een mogelijke invasie van een Arabische legermacht, bijvoorbeeld uit Irak. Deze streek moet ook dienen als een bufferzone tussen de Palestijnse staat en Jordanië. De tweede zone moet aan de westzijde van Samaria (het noordelijk gedeelte van de Westoever) worden aangelegd. Dit is om ervoor te zorgen dat Israël geen ’smalle taille’ krijgt en dat waterhoudende lagen onder Israëls controle blijven.
Verder wil Sharon de Palestijnse staat zware restricties opleggen. Israël wil de grenzen met Jordanië en Egypte en het luchtruim blijven controleren. De Palestijnse staat moet samenwerken met Israël op het gebied van terreurbestrijding. Een aantal wegen zal door de Palestijnse staat heen snijden om de twee veiligheidsstroken met elkaar te verbinden. De Palestijnse staat moet worden gedemilitariseerd en mag geen militaire akkoorden met andere landen aangaan. Verder wil Sharon een snelle economische groei in de Palestijnse staat stimuleren. Deze is volgens hem nodig om de nationale ambities en strijdlust onder de Palestijnen af te remmen. Tot het plan van Sharon behoren voor zover bekend geen concessies over Jeruzalem.
Tot nu toe hebben de Palestijnen weinig interesse getoond in het plan. De Palestijnen willen verder ook geen langdurige interim-regelingen, maar een snel begin met onderhandelingen over een permanente vredesregeling.
Sharon is de eerste Likud-leider die openlijk spreekt over de oprichting van een Palestijnse staat. Niet alle Likudniks nemen hem dat in dank af. Bij velen in de Likud heerst blijkbaar nog het idee dat de Palestijnen genoegen zullen nemen met een vorm van autonomie. Sharon voelt met name de druk van Benjamin Netanyahu. Deze vindt dat Sharon veel harder moet reageren op de Palestijnse terreur. De oud-premier is van plan een comeback te maken als partijleider en in het vervolg daarvan als regeringsleider.
Ook Bush ondervindt druk. Aan de ene kant vinden bevriende landen als Jordanië, Egypte en Saudi-Arabië dat de Amerikaanse leider pressie moet uitoefenen op Sharon om Arafat als Palestijnse leider te accepteren en concessies te doen in het vredesproces. Aan de andere kant ondervindt Bush tegenstand in het Congres, waar de meerderheid een pro-Israël-standpunt inneemt.