Dat zei VN-secretaris-generaal Kofi Annan maandag in New York bij de opening van de vijfjaarlijkse evaluatieconferentie over dit verdrag.

„Een wereld zonder atoomwapens is de enige garantie dat er nooit atoomwapens gebruikt zullen worden”, aldus Kofi Annan. Hij drong er bij Noord-Korea en Iran op aan af te zien van het bezit van atoomwapens. Hij deed een beroep op Moskou en Washington om hun atoomarsenalen te verkleinen.

Elke vijf jaar evalueren de 184 ondertekenaars van het non-proliferatieverdrag, waaronder Nederland, de effectiviteit van hun afspraken, die dateren uit 1968. Het verdrag trad in 1970 in werking. Landen zonder kernwapens beloofden af te zien van het bezit van kernwapens.

De vijf kernmogendheden -Verenigde Staten, China, Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland (indertijd nog als de Sovjet-Unie)- beloofden hun kernwapenarsenalen geleidelijk aan te verminderen. Het verdrag staat landen wel toe uranium te verrijken voor civiel gebruik. Iran maakt van deze clausule echter misbruik om stiekem te werken aan de productie van kernwapens, aldus Stephen Rademaker, als Amerikaans plaatsvervangend minister van Buitenlandse Zaken belast met ontwapeningsvraagstukken. „Iran is al twintig jaar bezig met een clandestien nucleair bewapeningsprogramma”, aldus Rademaker maandag bij de opening van de conferentie in New York.

Iran -ondertekenaar van het verdrag- ontkent dat het aan kernwapens werkt en zegt dat ’s lands kernprogramma alleen bedoeld is voor civiele doeleinden. Noord-Korea stapte twee jaar geleden uit het verdrag en is niet in New York vertegenwoordigd. Iran en Noord-Korea zijn de twee dringendste „kernproblemen” volgens Washington.

Een groep kleinere landen kritiseert de vijf erkende kernmogendheden omdat die in de afgelopen jaren onvoldoende werk maakten van nucleaire ontwapening. „Deze landen, met Amerika voorop, praten voortdurend over non-proliferatie, maar verwaarlozen hun eigen verplichtingen; daardoor wordt het NPV uitgehold”, aldus Maleisische minister van Buitenlandse Zaken Syed Hamid Albar, die sprak namens de 116 landen die de groep Niet-Gebonden Landen vormen.

Politieke waarnemers zien andere gevaren. Verschillende landen hebben hun minister van Buitenlandse Zaken naar New York gestuurd. Washington heeft met Stephen Rademaker aan het hoofd van een ”lichte” delegatie naar de conferentie gestuurd. „Dat betekent dat de regering-Bush weinig waarde hecht aan deze conferentie. Het betekent bovendien dat Washington zich weinig gelegen zal laten liggen aan eventuele conclusies en z’n eigen gang zal gaan als men vindt dat ingrijpen -bijvoorbeeld ten aanzien van Iran en Noord-Korea- nodig is”, aldus politiek analist Ivo Daalder van het Brookings Research Instituut in Washington.