Op veel plekken in Nederland zit volgens de Brusselse normen te veel fijn stof en stikstofdioxide in de lucht. Staatssecretaris Van Geel van Milieu zint op extra maatregelen, zoals stimulering van roetfilters voor dieselauto’s, om de luchtkwaliteit te verbeteren.

Het voorgestelde maatregelenpakket, dat zich hoofdzakelijk op het wegverkeer richt, heeft volgens het milieu- en natuurplanbureau van het RIVM maar een beperkt effect. De uitstoot van fijn stof en stikstofdioxide daalt wel, maar de norm zal hiermee ook in 2020 „op alle 164 geanalyseerde snelwegknelpunten” overschreden worden.

Volgens de onderzoekers komt dat doordat het fijnstofprobleem in de steden en rond de rijkswegen simpelweg niet op te lossen is met schonere personen- en vrachtauto’s alleen. Zelfs als zij helemaal geen roet meer zouden uitstoten. Andere bronnen in binnen- en buitenland en slijtage aan banden, wegdek en remmen spelen hiervoor een te belangrijke rol in deze vervuiling van de lucht.

Het RIVM betwijfelt verder of de maatregelen van het kabinet „voldoende geloofwaardig” zullen zijn voor de Europese Commissie. „De vraag is namelijk of Nederland redelijkerwijs alles in het werk heeft gesteld om aan de normen te voldoen”, stellen de onderzoekers.

In het rapport zijn ook de effecten van voorgestelde maatregelen van PvdA, SP en GroenLinks (zoals een hogere dieselaccijns en meer 80-kilometerzones rond de grote steden) doorgerekend. Hoewel ook deze ingrepen de Europese normen niet zullen halen, komen ze wel dichter in de buurt dan het kabinet. „Het voorstel van het kabinet gaat het minst ver en is meer op de korte termijn gericht.”

De Tweede Kamer overlegt dinsdag met Van Geel en minister Peijs (Verkeer). PvdA en GroenLinks zullen opnieuw pleiten voor het duurder maken van dieselbrandstof, maar een kamermeerderheid lijkt nog steeds niet haalbaar. De VVD is een verklaard tegenstander en het CDA verwacht er geen heil van.

CDA-woordvoerster Spies zet in op uitvoering van het totale pakket maatregelen van Van Geel, die momenteel door het kabinet op hun „kostenefficiëntie” worden bekeken. De SGP zal ervoor pleiten om naar Italiaans voorbeeld een autoloze zondag af te kondigen.

De druk om de lucht in Nederland schoner te krijgen neemt toe omdat de vuile lucht nu projecten zoals aanleg van wegen, woonwijken en bedrijventerreinen blokkeert. De wethouders Milieu, Verkeer en Ruimtelijke Ordening van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht zijn de laatsten in een rij van overheden die in een brandbrief aandringen op voldoende middelen voor Van Geels maatregelen. Tevens willen ze dat de EU-regels voor schone lucht snel worden aangepast.