Dat is echter niet alleen het gevolg van toegenomen agressie en geweld in de samenleving, stelt politiesocioloog Jaap Timmer in zijn proefschrift ’Politiegeweld. Geweldgebruik van en tegen de politie in Nederland’.

Timmer hoopt dinsdag te promoveren aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Volgens hem moet de politie haar werk zelf veiliger maken. Dit kan door verbetering van de opleiding en training van agenten en van de politieorganisatie als geheel en door betere registratie en analyse van geweldsincidenten.

Als punten die verbetering behoeven, noemt Timmer de afwikkeling van meldingen van geweld, de registratie en verantwoording van politiegeweld, de ojectiviteit van het onderzoek naar de rechtmatigheid van politiegeweld en de kwaliteit van de beoordeling daarvan. Verbetering daarvan zou het onvoorspelbare in het politiewerk verminderen en daarmee de politiepraktijk veiliger maken.

Geweldscriminaliteit is de afgelopen 25 jaar toegenomen. De cijfers voor moord en doodslag zijn ongeveer verdubbeld. De aangiftecijfers van andere geweldsmisdrijven laten een vervijfvoudiging zien. Het bezit van (vuur-)wapens is flink toegenomen.

Het geweld dat agenten toepassen, is volgens Timmer in ernst en omvang niet gegroeid. Het aantal burgers dat door politiekogels om het leven komt of gewond raakt, is in diezelfde 25 jaar gelijk gebleven. Tussen 1978 en 2002 stierven 69 mensen door politiekogels en raakten er 357 gewond.

Het aantal gewonde agenten is, per duizend politiemensen, van zes in 1974 gestegen naar zestien in 2000. De verschillen per jaar zijn aanzienlijk. In 1980 bijvoorbeeld raakten ruim zevenhonderd agenten gewond, onder meer door de kroningsrellen op 30 april van dat jaar. Elf agenten werden in de onderzochte 25 jaar gedood. Van de kant van burgers wordt in 25 procent van de gevallen geweld tegen de politie gebruikt als zij arrestaties wil verrichten.

Timmer benadrukt het belang van professioneel optreden van de politie in situaties van geweld. In gevaarlijke omstandigheden moeten vooral speciale arrestatie- en bijstandsteams worden ingezet, maar ook de gewone agent en de politieorganisatie als geheel moeten beter leren omgaan met geweld.