Zijn Chinese gesprekspartner toonde zich zaterdag minder enthousiast. „Japan heeft onlangs zijn belofte gebroken over historische kwesties en de kwestie-Taiwan. Daarmee heeft het de gevoelens van het Chinese en Aziatische volk diep gekwetst", zei Hu na het gesprek van bijna een uur. „De hevige reactie van Chinese en Aziatische mensen is iets waarover Japan diep zou moeten nadenken", aldus de Chinese president.

Hu zei niet op welke historische kwesties hij doelde, maar de relatie tussen China en Japan bereikte de afgelopen weken een dieptepunt na het verschijnen van een Japans geschiedenisboek. Daarin wordt de Japanse militaire agressie in de jaren dertig en veertig in onder meer China gebagatelliseerd.

Het boek leidde tot felle anti-Japanse betogingen in China, waarbij de demonstranten hun woede koelden op Japanse eigendommen. De Chinese regering sloot enkele internetpagina’s waarop anti-Japanse teksten werden verspreid.

Zaterdag werden de anti-Japanse betogingen voor het eerst beantwoord met een demonstratie tegen China in Tokio. De ongeveer tweehonderd demonstranten droegen Japanse vlaggen en scandeerden slogans als „weg met China" en „stop anti-Japans onderwijs". Zij eisten excuses van de Chinese regering voor de anti-Japanse demonstraties en de vernieling van Japanse bezittingen in de Volksrepubliek.

Hu zei zaterdag de Japanse premier vijf voorstellen te hebben gedaan om de wederzijdse relatie te verbeteren. Dat Japan zich bezint op de geschiedenis was daar één van. Een andere was dat Japan het streven van Taiwan naar onafhankelijkheid, dat voor China onaanvaardbaar is, niet moet steunen.

Koizumi zette vrijdag al een stap naar verzoening met China door zijn excuses aan te bieden. Hij deed dat in een toespraak op de Afrikaans-Aziatische top. „In het verleden heeft Japan, door koloniale overheersting en agressie, de volkeren van veel landen, in het bijzonder die in Azië, zeer veel schade en leed berokkend", zei hij. Volgens de premier ziet Japan de historische feiten „openlijk en met nederigheid" onder ogen en voelt het „diep berouw". Het was de eerste keer dat een Japanse leider zich verontschuldigde voor het Japanse oorlogsverleden ten overstaan van zoveel internationale leiders.

Het effect van die excuses is in de ogen van veel Chinezen tenietgedaan door het bezoek dat de Japanse minister Aso vrijdag met tientallen parlementariërs bracht aan het Yasukuni-monument in Tokio. Met dit oorlogsmonument worden onder meer geëxecuteerde Japanse oorlogsmisdadigers geëerd.

De kwestie rond het Japanse geschiedenisboek is slechts een van de conflicten tussen de beide landen. Zo verzet China zich tegen de wens van Japan om permanent lid te worden van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Ook liggen China en Japan met elkaar overhoop over een Japans plan voor exploitatieboringen in een al vele jaren omstreden deel van de Oost-Chinese Zee.

Beide landen hebben er ook economisch belang bij dat de conflicten niet verder escaleren, vanwege de handelsbetrekkingen die zij nu nog met elkaar onderhouden.