Het initiatief daartoe is genomen door de bewindsman zelf. Een woordvoerder van Defensie zegt niet te kunnen achterhalen, wanneer de betreffende bepaling uit het Wetboek voor Militair Strafrecht voor het laatst voor een militaire missie is gebruikt.

Het besluit van Kamp komt op een moment dat het openbaar ministerie in hoger beroep opnieuw een veroordeling van de sergeant der mariniers Erik O. heeft geëist wegens een schietincident met dodelijke afloop in Irak. Volgens de brief die Kamp vrijdag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd, is er vooraf wel overleg gevoerd met het OM over de vraag of er sprake is van „een tijd van oorlog” in het zuidoosten van Afghanistan.

Defensie kon echter niet zeggen of het OM zich volledig in het besluit kan vinden. Een woordvoerder van het openbaar ministerie zei dat het OM bij het overleg betrokken is geweest.

De maatregel heeft niet tot gevolg dat Nederland in oorlog wordt verklaard. Het gaat volgens Kamp om „een gewapend conflict” in Afghanistan, waar sprake is van „een tijd van oorlog.” De militairen hebben geen carte blanche tijdens hun operaties tegen terroristische cellen: de geweldsinstructie blijft van kracht. Militairen die zich niet aan hun bevoegdheden houden of het humanitair oorlogsrecht schenden, kunnen worden vervolgd. Zij riskeren dan tegelijkertijd een fiks hogere straf dan onder het regime van een vredesoperatie of een crisisbeheersingsoperatie.

Een groot deel van de 167 commando’s en mariniers is inmiddels al gearriveerd in de buurt van Kandahar, waar zich een grote Amerikaanse militaire basis bevindt met een vliegveld. Komende maandag vertrekken de eerste twee Chinook-transporthelikopters.

De verwachting is dat nog deze maand de eenheid van in totaal circa 250 man nagenoeg compleet zal zijn. De manschappen worden voor een periode van vier maanden uitgestuurd. De totale missie, die onder leiding staat van de Amerikanen, duurt een jaar.

Tweede-Kamerlid Karimi van GroenLinks zegt „buitengewoon verbaasd” te zijn dat zonder oorlogsverklaring de missie toch onder het oorlogsrecht blijkt te vallen. Ze wil dit dinsdag aan de orde stellen tijdens het mondelinge vragenuur van de Kamer.