In elk geval de regeringsfracties CDA en VVD en oppositiepartij PvdA steunen het wetsvoorstel van Donner om officieren van justitie de bevoegdheid te geven taakstraffen of geldboetes uit te delen. Het belangrijkste doel ervan is de werkdruk van rechters te verminderen. Een schatting in 2002 wees uit dat in dat jaar ongeveer 65.000 zaken zonder tussenkomst van de strafrechter afgedaan hadden kunnen worden.

De nieuwe wet biedt het OM de mogelijkheid zaken af te handelen voor delicten waarop maximaal zes jaar celstraf staat. De overtreder kan een taakstraf krijgen van maximaal 180 uur of een geldboete. Ook kan het OM iemands rijbewijs innemen voor maximaal een half jaar. Wie het niet met de straf eens is, kan zich ertegen verzetten. De officier van justitie kan de zaak dan aan de rechtbank voorleggen.

Donner wil dat ook bestuurlijke overheidsorganen als de Belastingdienst en de waterschappen dergelijke strafbeschikkingen mogen opleggen. Maar de PvdA, de ChristenUnie en GroenLinks vinden dat nog een stap te ver. Volgens hen moet de wet zich voorlopig beperken tot een bevoegdheid voor het OM.

Donner zei uit de voeten te kunnen met de breedgesteunde motie van de LPF waarin staat dat ernstige gewelds– en zedenmisdrijven niet door het OM mogen worden afgedaan. Hij benadrukte dat dat ook het uitgangspunt is. Donner wees er verder op dat de nieuwe regeling stapsgewijs wordt ingevoerd, te beginnen bij de eenvoudige overtredingen.

De minister voelde weinig voor het voorstel van de PvdA om verdachten van gewelds– en zedendelicten te verplichten voor de rechter te verschijnen. Bij andere zaken zouden verdachten volgens de partij aanwezig moeten zijn als een slachtoffer heeft aangekondigd bij de zitting te zullen zijn.

Nu zijn alleen minderjarige verdachten verplicht bij de behandeling van hun strafzaak te zijn. Meerderjarigen hoeven dat niet en blijven vaak weg. PvdA–Kamerlid Wolfsen kondigde aan nog voor de zomer samen met de VVD te komen met een conceptwetsvoorstel voor een verschijningsplicht in strafzaken.