Het onderzoeksbureau RIGO presenteerde donderdag een rapport over het functioneren van wooncorporaties. De Kamer had daarom gevraagd, vooruitlopend op de aanpassing van de regels waaraan corporaties zijn onderworpen. Deze regels zijn vervat in het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH).

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) juicht het toe als gemeenten een centrale rol krijgen, al vindt ze dat die best wat steviger mag. Corporaties moeten alsnog gedwongen kunnen worden de nodige prestaties op het gebied van nieuwbouw en herstructurering van oude wijken te leveren als die niet aan de woonvisie van de gemeenten kunnen of willen voldoen.

De Enschedese wethouder volkshuisvesting en VNG-bestuurslid Bleker is voor meer greep, omdat gemeenten vaak niet weten wat corporaties financieel aankunnen. Tijdens een hoorzitting in de Kamer zei hij dat het gaat om maatschappelijk bestemd vermogen voor volkshuisvesting. „Ik ben bereid mijn huishoudboekje transparant te maken, maar wij hebben er geen zicht op hoe ver hun stok reikt.”

Onder corporaties is een overheersende rol voor gemeenten niet echt welkom. Die moeten kunnen zeggen wat hun wensen zijn. „Maar als corporaties niet willen meewerken, moeten gemeenten een andere partij zoeken en de zaken niet omdraaien en de baas willen worden”, aldus directeur Troost van Woonzorg Nederland, die in 185 gemeenten actief is.

Verantwoordelijk minister Dekker vond het nog te vroeg om te reageren, maar de roep om meer zeggenschap voor de lokale overheid strookt wel met haar plannen. Zij wil de komende tijd via studies van lokale woningmarkten bekijken waar het misgaat met de nieuwbouw en „waar de positie van de gemeenten precies versterkt moeten worden.” Gemeenten moeten corporaties kunnen „aanspreken” op woningbouwwensen, aldus Dekker pas nog in het blad Binnenlands Bestuur.

De koepel van woningcorporaties Aedes houdt zijn kruit voorlopig droog. Maar de in IVBN verenigde institutionele beleggers in vastgoed stelt dat corporaties hun activiteiten moeten splitsen in hun sociale kerntaak en in commerciële nevenactiviteiten.

Volgens de IVBN hebben corporaties een belangrijke rol om te voorzien in huisvesting voor sociaal zwakke groepen. De meeste zien dat als hun kerntaak, maar veel willen meer huurwoningen neerzetten in de vrije sector. Dan moet er wel sprake zijn van eerlijke concurrentie en een gelijk speelveld met marktpartijen zoals beleggers. De IVBN wijst op voordelen die corporaties genieten zoals fiscale vrijstellingen, goedkope financiering en saneringsteun.