Woordvoerders van mensenrechtenorganisaties en leiders van religieuze minderheden verklaarden tegenover de Noorse nieuwsdienst Forum 18 dat volgens de nieuwe wet alle godsdienstige groeperingen geregistreerd dienen te zijn alvorens ze religieus getinte bijeenkomsten mogen beleggen. Ook wordt het zowel buitenlanders als inwoners van Kazachstan verboden om zonder toestemming van de regering evangelisatieactiviteiten te ondernemen. Verder zal religieuze lectuur door de overheid worden gecensureerd.

„Uit het hele wetsvoorstel blijkt wantrouwen ten opzichte van religieuze organisaties en het streven hun een zo slecht mogelijke juridische basis te verschaffen”, schrijven protestanten uit de hoofdstad Alma-Ata in een brief.

Roman Dudnik, voorganger van de protestantse Emmanuel-gemeente in Alma-Ata, is bezorgd over de nieuwe wetgeving. „Dit zal betekenen dat kerkleden legaal vervolgd kunnen worden. Ook de opmerkingen over missionaire activiteiten in het wetsvoorstel zijn gevaarlijk. Het komt erop neer dat niemand anderen iets mag vertellen over zijn of haar religieuze opvattingen zonder toestemming van de autoriteiten.”

Naar alle waarschijnlijkheid zal het parlement van Kazachstan zich nog deze week over de nieuwe religiewet buigen. Met de wet lijkt het land zich aan te sluiten bij twee andere Centraal-Aziatische republieken, Turkmenistan en Oezbekistan, die soortgelijke wetgeving kennen.

Sommigen zien de hand van de nationale geheime dienst, de KNB (de vroegere KGB), in de wetsvoorstellen. Ninel Fokina, hoofd van het Alma-Ata-Helsinki Comité, verklaarde tegenover Forum 18 dat de vroegere KGB „tegenwoordig de religieuze politiek in het land voorschrijft.”

Overigens maakt de KNB hier geen geheim van. Vorig jaar november gaf het hoofd van de dienst, Nartay Dutbaev, openlijk toe dat zijn organisatie probeert de wetten over de vrijheid van godsdienst te veranderen omdat de bestaande wetten „zwakten” bevatten. Volgens Dutbaev is het nodig de invloed van de staat op religieuze personen te versterken.

Niet alle religieuze leiders reageren geschokt op nieuwe wetsvoorstellen. „Ik ben er zeker van dat de wetsvoorstellen op geen enkele manier de rechten van moslims beperken”, aldus Ongar Omerbek, perswoordvoerder van een moslimorganisatie tegenover Forum 18.

Ook de Orthodoxe Kerk in Kazachstan ziet weinig problemen. De deken van de regio Alma-Ata, Vasili Zaleznyak, „verwelkomt” de nieuwe wet. „De verplichting tot registratie voor religieuze gemeenschappen schept voor ons geen problemen en met deze nieuwe wet zullen protestantse zendelingen en andere missionarissen niet zo vrij zijn in hun activiteiten.”

Al langer proberen de Kazachse autoriteiten de religieuze rechten in te perken. In 2002 had de regering het voornemen de religiewet uit 1992 te vervangen. Onder druk van nationale en internationale mensenrechtenorganisaties bepaalde de constitutionele raad van Kazachstan uiteindelijk echter dat de wetsvoorstellen in strijd waren met de grondwet. Met de recente wetsvoorstellen doet de regering opnieuw een poging een strengere religiewet in te voeren.