Vorige week donderdag spraken de ministers en staatssecretarissen van het CDA tijdens hun wekelijkse overleg af dat ze gezamenlijk de aanval zouden inzetten op de topinkomens. Bij het gesprek zat ook partijvoorzitster Van Bijsterveld, die zaterdag als eerste de kat de bel aanbond. Publiekelijk riep ze alle CDA-raadsleden in gemeenten die tevens aandeelhouder zijn, op bezwaar aan te tekenen.

Maandagavond zei premier Balkenende tijdens een CDA-bijeenkomst in Franeker dat topmanagers die zichzelf verrijken, schade toebrengen aan de economie. Volgens hem is „naming en shaming” (het met name noemen van deze managers in de media) volstrekt op zijn plaats. Balkenende laat onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om de stijging van topsalarissen aan te pakken, mogelijk zelfs fiscaal.

De aanval is goed gecoördineerd. Vrijdag sprak ook het kabinet al over de kwestie. Ook op gemeentelijk niveau komt een tegenbeweging op gang. In Zwolle aanvaardde de gemeenteraad dinsdagavond unaniem een motie die het stadsbestuur oproept tijdens de eerstvolgende aandeelhoudersvergadering van Essent bezwaar te maken tegen de 821.000 euro die topman Boersma vorig jaar verdiende.

Gedeputeerde Wijsman van Gelderland zei dinsdag dat het beloningsbeleid bij Nuon de provincie imagoschade oplevert. Hij zal daarom op de aandeelhoudersvergadering van 25 april zijn ernstige afkeuring laten horen. Volgens Wijsman kan de raad van commissarissen van Nuon de breed gedeelde maatschappelijke kritiek op de zeer riante bonus voor bestuursvoorzitter Van Halderen (815.000 euro) niet negeren.

In de Tweede Kamer kreeg premier Balkenende dinsdagmiddag brede steun voor zijn aanval op de topinkomens. Van VVD tot SP schaarden de partijen zich achter zijn kritiek op het graaigedrag van topmanagers, dat zeven jaar geleden door toenmalig premier Kok al „exhibitionistische zelfverrijking” werd genoemd. Wel verweet de linkse oppositie premier Balkenende nog te weinig draagkracht.

Balkenende verweerde zich met de stelling dat het kabinet de zaak nog in beraad heeft. Zelf houdt de premier alle opties open, tot en met het heffen van een extra belasting over bonussen toe. Minister Zalm van Financiën wees dat eerder nog af. In een interview met De Telegraaf zei ook minister Brinkhorst van Economische Zaken woensdagmorgen dat hij voorlopig nog niet toe is aan die ingrijpende maatregel.

Ingewijden melden dat het kabinet op Prinsjesdag met concrete voorstellen komt. De opmerkingen uit de Kamer zei Balkenende als ondersteuning te zien. Hij omarmde zelfs de suggestie van SP-leider Marijnissen om een „morele koppeling” aan te brengen tussen topinkomens en lagere inkomens: een bedrijf mag z’n topinkomens alleen verhogen als ook het grondvlak meegroeit.

Volgens Balkenende is dat precies wat vorig jaar in het najaarsakkoord met werkgevers en werknemers stond. Zowel de inkomensgroei bij werknemers als die bij werkgevers zou worden gematigd en rond de nullijn uitkomen. „Die afspraken hebben we niet voor niets gemaakt”, aldus de premier, die andermaal een „moreel appèl” deed en topbestuurders wees op hun „verantwoordelijkheid voor de samenleving.”

CDA-partijvoorzitster Van Bijsterveld kreeg na haar oproep van afgelopen weekend bijval van de voorzitters van de VVD, Van Zanen, en de PvdA, Koole. In de Tweede Kamer toonde de PvdA-fractie zich er gisteren wat zuur over dat het CDA het initiatief bij de aanval op de topinkomens zo sterk heeft opgeëist. Volgens fractieleider Bos en kamerlid Crone loopt de PvdA in gemeenten al lange tijd voorop waar het gaat om de topinkomens.

Het kabinet heeft inmiddels bij de Kamer een wetswijziging ingediend die grotere bedrijven verplicht de ondernemingsraad te informeren over het beloningsbeleid. Volgende week buigt het zich over een voorstel dat de openbaarmaking van topinkomens in de publieke sector mogelijk moet maken.