Driekwart eeuw boeren in Barneveld
Hun levensverhaal leest als een geschiedenisboek van de afgelopen eeuw. Hij diende als hospitaalsoldaat aan de Grebbeberg in mei 1940. Zij zorgde samen met haar broer voor de boerderij. Ze waren toen tien jaar getrouwd. Maandag stond de teller voor Elbertus van Middendorp en Hermijntje van Harten op 75.
Uit een kamer haalt de oudste dochter van Elbertus en Hermijntje een foto van de boerderij waar het radium bruidspaar 72 jaar heeft gewoond. Ze hielden er jarenlang koeien, kippen en varkens. In verzorgingshuis Elim, waar ze inmiddels bijna drie jaar wonen, hebben ze veel minder ruimte. Maar er zijn wel meer gemakken.
Elbertus kwam bijna 97 jaar geleden, op 18 april 1908 ter wereld in Barneveld. Zijn ouders hadden een boerderij. Ruim twee jaar later, op 21 augustus 1910, werd Hermijntje geboren. Zij woonde de eerste jaren van haar leven in Ede. Al jong verhuisde ze naar Barneveld.
De bruidegom is in zijn jeugd nooit naar school geweest. „Mijn vader wilde de kinderen niet laten inenten tegen pokken. En dan mocht je dus niet naar school”, aldus Van Middendorp. „Ik kreeg thuis les.” Uit zijn eerste levensjaren weet hij zich nog wel het een en ander te herinneren. „Tijdens de Eerste Wereldoorlog kwam de familie Duits bij ons aan de deur om kippen te kopen. Iemand uit ons gezin liep naar binnen en zei dat de Duitsers er waren. Dat gaf wel even opschudding.”
Een aantal jaren later ontmoette hij tijdens een kerkdienst Hermijntje. Van Middendorp: „Dominee Fraanje preekte toen. Dat was een goede dienst!” Zijn vrouw: „Ik was vriendin van de jongste zus van mijn man. Zo kwamen we aan elkaar.”
In 1930 betrokken ze een nieuw gebouwde boerderij. De vader van Elbertus verdeelde zijn vele hectaren grond onder zijn kinderen. Op die manier kon de bruidegom een eigen boerenbedrijf beginnen.
In 1939 werden veel Nederlandse mannen onder de wapens geroepen. Ook Van Middendorp werd ingezet. „Rond de mobilisatie in 1939 was juist onze eerste dochter geboren”, vertelt mevrouw Van Middendorp. „Mijn man kwam toen zonder toestemming naar huis. Algauw kwam er een telegram waarin stond: „Keer onmiddellijk terug, anders volgt arrestatie.””
Het jaar erna brak de oorlog uit. De bruidegom moest naar de Grebbeberg bij Rhenen, waar hevig werd gevochten. Van Middendorp: „Ik was gewapend met een sabel en een revolver.” Met trillende stem: „Ik heb daar mensen moeten verzorgen en begraven.”
De bruid: „Na enkele dagen trokken zij zich terug in de richting van IJsselstein. Daar overnachtten ze in een leegstaande boerderij. ’s Nachts werden ze door hun commandant overgeleverd aan de Duitsers. Mijn man is toen door een achterdeur ontsnapt en naar huis gekomen.”
Tijdens de oorlog werd een dochtertje levenloos geboren. De bruidegom raakt zichtbaar ontroerd als dit ter sprake komt. Aan het einde van de oorlog, op 15 april, werd opnieuw een dochter geboren. Moeder en kind lagen in het kraambed in een schuilkelder onder de varkensstal. Twee dagen later kwamen de geallieerden in het dorp. Drie Canadezen kwamen speciaal naar de boerderij om naar de baby te kijken. Ruim twintig jaar geleden verhuisde deze, inmiddels getrouwde, dochter naar Canada. Behalve 2 dochters kreeg het echtpaar ook 17 kleinkinderen en 58 achterkleinkinderen.
De oudste dochter woont gelukkig dichtbij, in Lunteren. Daardoor kan ze regelmatig bij haar ouders op bezoek. Speciaal voor het jubileum is ook de jongste dochter in Nederland, tot grote vreugde van het jubilerende echtpaar.
Het bruidspaar heeft meerdere keren een vliegreis naar hun dochter gemaakt. „We zijn wel negen keer in Canada geweest”, vertelt de bruid. Het is duidelijk dat ze de reizen prachtig heeft gevonden.
In juni 2002 verruilde het echtpaar de boerderij voor verzorgingshuis Elim. De grond van hun vroegere bedrijf is inmiddels bebouwd met huizen. Begin maart moesten ze opnieuw verhuizen. Vanwege een verbouwing van Elim kregen ze een andere kamer. „Ze waren daar erg moe van”, zegt hun dochter. „In de kamer hiernaast woont nog een broer van mij”, vult de bruid aan. Zij heeft nog enkele directe familieleden. De bruidegom heeft nog een zus. Zij woont in Australië.
In het verzorgingshuis voelen beiden zich prima op hun plaats. De verhuizing van drie jaar geleden was voor het echtpaar een grote stap. Hermijntje: „Maar nu zitten we goed in Elim.”