Het afsluitende examen mag over enkele jaren in tijd en in vorm flexibel zijn. Nu is er voor alle leerlingen een centraal afsluitend examen.

Onderwijsinstellingen mogen besluiten in het derde jaar een aantal vakken te examineren of de examens over het vierde jaar te spreiden, zo schrijft Van der Hoeven in de notitie ”Vmbo: het betere werk”.

Verder krijgen vmbo-scholen krijgen vanaf 1 augustus dit jaar de vrijheid om vanaf het eerste leerjaar theorie en praktijk te combineren. Dat kan door vakken beroepsgerichter aan te bieden. Leerlingen met interesse voor techniek kunnen bijvoorbeeld straks samen in klassenverband aan een auto sleutelen. De onderdelen die ze tegenkomen, moeten ze vervolgens in hun lesmateriaal opzoeken.

Ook in de bovenbouw mogen scholen hun lesprogramma’s moderniseren. Het Rijk zal niet langer voorschrijven hoe onderwijsinstellingen hun opleidingen moeten plannen en inrichten. Daardoor krijgt het vmbo meer vrijheid om maatwerk en een doorlopende leerlijn aan te bieden.

Van der Hoeven wil tevens de vmbo-opleidingen beter afstemmen op de praktijk. De scholen moeten daarom met het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en de bedrijven in de regio op een rijtje gaan zetten welke opleidingen er nodig zijn.

Tien scholen met een hoog percentage schooluitval mogen experimenteren met een traject waarbij ze vmbo en middelbaar beroepsonderwijs combineren. Dit is vooral bedoeld voor leerlingen uit de beroepsgerichte leerweg die anders dreigen uit te vallen.

De minister wil dat de aansluiting van het vmbo op het mbo verbeteren. Ze heeft aanwijzingen dat vmbo-leerlingen niet altijd op het goede mbo-niveau terechtkomen. Plaatsing op het juiste niveau zorgt voor betere motivatie van leerlingen en voor verkorting van de studieduur. Van der Hoeven gaat nu in de wet vastleggen dat de niveaus van de verschillende onderwijssoorten beter op elkaar moeten aansluiten.

Vmbo-scholen krijgen na 2006 eenmalig 100 miljoen euro voor het opknappen van oude gebouwen en voor een kleinschaliger vormgeving van het vmbo. Dit is een uitvloeisel uit het paasakkoord, waarin staat dat het kabinet eenmalig 0,5 miljard in onderwijs en kennis steekt.

Van der Hoeven heeft de notitie maandagmorgen naar de Tweede Kamer gestuurd. Ze wil in overleg met scholen en belangenorganisaties haar plannen verder uitwerken. De bewindsvrouw kiest in de notitie bewust voor aanpassingen van het vmbo en niet voor structuurwijzigingen. Volgens haar hebben de scholen duidelijk gemaakt dat ze daar niet op zitten te wachten.