Dietrich Bonhoeffer wordt op 4 februari 1906 geboren in Breslau, het huidige West-Polen. Hij groeit onbezorgd op in het gegoede academische milieu van Berlijn. Zijn familie is liberaal-godsdienstig. Als Dietrich in 1923 theologie gaat studeren, is dat vooral uit filosofische interesse en wordt hij daarmee een buitenbeentje in de familie.

Tijdens zijn studie is vooral Karl Barth van grote invloed. Op zeer jonge leeftijd (21) promoveert hij in 1927 op een dissertatie over de kerk, getiteld ”Communio Sanctorum” (de gemeenschap der heiligen). Omdat hij -volgens de regels van de kerk- te jong is om predikant te worden, volgt hij een jaar studie in New York. In 1930 promoveert hij opnieuw.

Bonhoeffers leven staat geheel in het teken van het verzet tegen het nazi-regime. Binnen de Evangelische Kirche groeperen zich de zogenoemde Duitse Christenen, een product van de nazi’s om het christendom te germaniseren. Er ontstaat een kerkstrijd en Bonhoeffer schaart zich achter de Bekennende Kirche, de oppositie tegen de Duitse Christenen. Van 1935 tot 1937 is Bonhoeffer directeur van het predikantenseminarie van de Belijdende Kerk in Finkenwalde. Eind 1935 wordt zijn seminarie door de nazi’s illegaal verklaard, maar hij gaat gewoon door.

In 1939 keert Bonhoeffer bewust terug uit Amerika naar het gevaarlijke Berlijn. Hij treedt in dienst van de ”Abwehr”, de Duitse contraspionagedienst, die echter als dekmantel wordt gebruikt voor het verzet. Hij verlooft zich met Maria von Wedemeyer. Ze hebben al trouwplannen, maar in april 1943 wordt Dietrich gearresteerd op verdenking van plannen om Hitler te doden. In het concentratiekamp Flossenbürg wordt zijn leven in de morgen van 9 april 1945, vlak voor het einde van de oorlog, beëindigd. Bonhoeffer wordt slechts 39 jaar.

De invloed van Bonhoeffer op de kerk in het Westen is groot. Niet alleen de moderne theologie in de jaren zestig van de twintigste eeuw beroept zich op hem, maar ook een reformatorisch theoloog als dr. G. Huntemann, die een zeer positief boek over hem schreef onder de titel ”De andere Bonhoeffer”. Beide partijen hebben recht van spreken. De moderne theologie baseert zich vooral op enkele pregnante passages in ”Verzet en overgave”, waarin Bonhoeffer een ontwerp geeft voor een ”religieloos christendom”. In een tijd van secularisatie komt het er volgens de Duitse theoloog op aan ”werelds” over God te spreken. „We moeten in de wereld leven, alsof God niet bestaat.” Bonhoeffer neemt de mondig geworden wereld volstrekt serieus en keert zich tegen de gedachte van een God Die slechts in grenssituaties betekenis heeft; een God die als stoplap of gatenvuller („Lückenbüsser”) moet dienstdoen, daar waar de moderne wetenschap en techniek het laten afweten.

De theologische denkbeelden van Bonhoeffer concentreren zich vooral op de lijdende God, Die in de gestalte van het kruis van Christus in de wereld aanwezig is. Wie alleen maar afgaat op uitspraken als ”De kerk is pas kerk als zij er is voor anderen”, zonder de persoonlijk bron van inspiratie daarbij te verdisconteren, doet Bonhoeffer niet recht. Onder zijn leiding in Finkenwalde legde Bonhoeffer een grote discipline aan de dag in het bevorderen van het geestelijk leven, met name door bijbelstudie, meditatie en gebed. In zijn werk staat duidelijk de Persoon van Christus centraal. Hij is de bron van navolging, dwars tegen alle heersende ideologie en laffe wereldvlucht in. Het geloof in Christus is een geloof dat midden in de wereld wordt beleefd. Zijn wens was om dit leven in de sfeer van familie en vriendschap te leven. De radicale navolging van Christus verplicht soms echter ook tot andere keuzes; keuzes die Bonhoeffer met de dood moest bekopen.