In een brief aan de Sociaal-Economische Raad (SER) vroeg de bewindsman zich dinsdag af of de armoedeval voor laagbetaalden wordt versterkt door de voorgestelde hogere werkloosheidsuitkering in de eerste twee maanden.

De Geus vreest niet alleen dat het voor uitkeringsgerechtigden minder lonend wordt om te gaan werken. Ook denkt hij dat de hogere uitkering de WW „een meer aantrekkelijk alternatief” maakt in sectoren met cyclische en seizoenswerkloosheid. Bovendien worden „vormen van herhalingswerkloosheid veel minder teruggedrongen dan in de kabinetsplannen”, doordat de toegang tot de WW minder streng wordt.

Vorige week vrijdag zei minister Zalm van Financiën al dat volgens berekeningen van het Centraal Planbureau (CPB) geplande besparingen onvoldoende worden gehaald met het SER-plan. Wegens verblijf in het buitenland kon de verantwoordelijk bewindsman voor de WW, De Geus, toen niet reageren.

Begin maart ging de Tweede Kamer akkoord met het kabinetsplan, waarin mensen ten minste 39 van de laatste 52 weken gewerkt moeten hebben voor een uitkering. Alleen als de SER met goede alternatieven komt voor de voorgenomen bezuiniging kan het kabinetsplan van tafel.

De sociale partners buigen zich momenteel over een voorstel van de kroonleden in de SER. De vakbeweging en werkgevers vrezen dat mensen met korte contracten, vooral jongeren en uitzendkrachten, de dupe worden door het kabinetsplan en dat de arbeidsmarkt minder flexibel wordt.

Nu geldt dat mensen ten minste 26 van de laatste 39 weken gewerkt moeten hebben om bij ontslag een WW-uitkering te krijgen. Volgens het SER-plan wordt dat 27 van de laatste 39 weken. Ontslagen werknemers krijgen dan de eerste twee maanden een uitkering van 75 procent van het laatstverdiende loon. Daarna ontvangen ze nog een maand lang 70 procent van hun laatste loon.

Mensen die langer dan vier jaar aan de slag waren, krijgen vervolgens voor ieder gewerkt jaar een maanduitkering van 70 procent. De WW-uitkering kan maximaal drie jaar en ruim twee maanden duren, tegen vijf jaar nu. Ouderen moeten ook worden ontzien. Bijvoorbeeld door bij 60-plussers bij de vervolguitkering geen vermogens- of een partnertoets toe te passen.

Vooral door de maatregelen voor ouderen worden volgens het CPB besparingen onvoldoende gehaald. De Geus wil van de werkgevers en vakbeweging weten hoe voorkomen kan worden dat de ouderenregelingen „alsnog als een route voor vervroegde uittreding gaan fungeren.” Zo werd de WW in het verleden veel gebruikt om ouderen goedkoop te laten afvloeien bij reorganisaties. Het kabinet wil juist stimuleren dat ouderen langer doorwerken.